12 сарын 24-нд МТҮП дээр Мэдээллийн технологийн инженерийн сургалтын танхимын нээлт болон мэдээллийн технологийн инженерийн суурь шалгалтанд тэнцэгчдэд батламж гардуулах ёслолын ажиллагаа боллоо.

Энэхүү арга хэмжээнд БНСУ-ын Олон улсын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг /КОЙКА/-ийн Монгол дахь суурин төлөөлөгчийн орлогч Koh,Hee Sook, МХХТГ-ын Бодлого төлөвлөлтийн хэлтсийн дарга Ц.Нямхүү, Япон улсын элчин сайдын яамны Соёлын хэлтсийн дарга Кояама Исао, Мэдээллийн технологийн инженерийн суурь шалгалтанд тэнцсэн шалгуулагчид болон МТ-ийн компаниуд, их дээд сургууль, ТББ-ын төлөөлөл 40 гаруй хүн оролцов.

Уг арга хэмжээний үеэр Мэдээллийн технологийн инженерийн анхны албан ёсны шалгалтанд амжилттай дүн үзүүлж тэнцсэн 8 шалгуулагчдад батламж гардууллаа. Ийнхүү шалгалтаар баталгаажигдсан монгол инженерүүдийн ур чадвар Япон болон Азийн бусад орнууд, цаашид дэлхийд хүлээн зөвшөөрөгдөх болж байгаа нь гадаадад ажиллах, гаднаас захиалгат ажил авч гүйцэтгэх, экспортод чиглэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх боломжуудыг нээж байна.

БНСУ-ын Олон улсын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг /КОЙКА/ болон Олон улсын цахилгаан холбооны нийгэмлэг/ITU/-ийн тусламжтайгаар байгуулагдсан Мэдээллийн технологийн инженерүүдийн сургалтын танхимыг МХХТГ-ын хэлтсийн дарга Ц.Нямхүү, КОЙКА-ийн Монгол дахь суурин төлөөлөгчийн орлогч Koh,Hee Sook, МТҮП-ын ерөнхий захирал А.Батжаргал нар тууз хайчилж нээлээ. Энэхүү сургалтын танхим нь 30 хүнийг зэрэг сургах хүчин чадалтай сүүлийн үеийн техник, тоног төхөөрөмжөөр тоноглогдсон дээд түвшний сургалтуудыг явуулах боломжийг бүрдүүлсэн сургалтын танхим болж чадсан юм.

Read More......

Засгийн газраа бүрдүүлж дуусаад шинэ Ерөнхий сайдын УИХ дээр хэлсэн үгийг монголын иргэд анхааран сонсож, тунгаан бодоод эрхбиш хэдэн зүйл дүгнэлт хийж байгаа бололтой. Түүнд би жирийн нэгэн нийгэм судлагч, тэгэхдээ зонхилж XX зууны монголын нийгмийг судлан ирсний хувьд санал бодлоо нэмэрлэе гэж шийдээд үүнийг уншигч танаа толилуулж байна. Шинэ Ерөнхий сайдаас хийхээр төлөвлөж бүхий ажлаа нэгтгэн таван үндсэн санаагаар томъёолон хэлсэн нь хэрэгжвээс өнөөгийн монголын нийгмийн хэрэгцээ, шаардлагад зүй ёсоор нийцнэ. Монголын нийгэмд хүлээгдэж байгаа эдгээр асуудлыг тодорхойлон хэлж шийдвэрлэх цаг нь болсон бололтой.

Өнөөгийн монголын нийгэм 1990-ээд оны ардчилсан хувьсгалаас үүдэлтэй. Энэхүү арван долоо, найман жилд их зүйлийн шинэчлэлт хийгдсэн. Тэр хэмжээгээр хөгжил хурдасч, хурц асуудлууд шилээ даран босох болсон. Монгол орныгардчилал, зах зээлийн замд оруулах гэж тэмцсэн 1990 оны хувьсгалын улс төрийн бодлого олон хүчин зүйлийн эрхээр ялалтад хүрч тэр улс төрийн бодлогын сонголтоор хөгжлийн шинэ замд бид орсон. Тэгээд ардчилсан Монголын анхны төрийн тэргүүн П.Очирбат, Бага хурлын дарга Р.Гончигдорж, Ерөнхий сайд Д.Бямбасүрэн нарын үед улс орон маань шинэ Үндсэн хуультай болсон. Түүнд мэдээж ололттой, дутагдалтай талууд байгаа ч улс орон маань эдүгээ тэр л Үндсэн хуулийн дор амьдарч байна. Шинэ Үндсэн хуулийн дагуу хийгдсэн сонгуулиар олон түмэн сонгогчид улс төрийн шинэ сонголтыг сайн ойлгоогүй байсны дээр хуучин нийгмийнхээ амьдралаас хагацаж ядан байсны эрхээр "хүний хуучин нь, дээлийн шинэ нь" гэдэг энгийн болоод ойлгомжтой зарчмаа баримтлан МАХН-даа саналаа өгсөн юм.

1992-1996 онд анхны Ерөнхийлөгч П.Очирбат, Ерөнхий сайд П.Жасрай хоёрын үед хийгдсэн зүйл алагтай, цоогтой, тун ч удаашралтай байв. УИХ нь шинэ Үндсэн хуулийнхаа дагуу Н.Багабанди даргынхаа удирдлагаар хуулиудаа шинэчлээд толгой өөд татах завгүй байлаа.

Анхны Ерөнхийлөгч энэ үед гайгүй сайн мэдэх зүйлээсээ ажлаа эхлэн, монголчууд биднийгээ нэг хэсэгтээ овоо цатгаад алсдаа сүйрүүлэх хувь тавилантай "алт хөтөлбөрөө" эхлүүлэв. Харин Ерөнхий сайд П.Жасрайгийн "бага сага" өмч хувьчлалын ажил нь хуучин "фронт"-ынхоо хамтран зүтгэгчдэд, жишээлбэл, нэгдэл, САА-н хийгээд сум, аймгийн нам, захиргааны дарга нарт яавал өгөөжтэй байж болох вэ гэсэн далд санаагаар л явагдаж байсан. Тэрхүү дөрвөн жил бол ардчилсан монголын "гээгдсэн он жилүүд" гэж нэрлэвээс зохих үе байлаа. Харин энэ дөрвөн жилд чинь эдүгээгийн монголын капиталистууд хойт ба урд хоёр хөршийн хооронд ганзагын наймаа хийж хөлс, цусан дундуур мөнгөө цуглуулж байсан юм. Галт тэргэн доторх амь өрссөн ганзагын фронтоос манай одоогийн ихэнх тэрбумтангууд мөнгөний үнэр, амтыг авсан юм шүү! Харин өмч хувьчлалаас завшиж, хөлжсөн цагаан захт баячууд бол нэртэй, устайгаа тов тодорхой байгаа. Ардчилсан монголын алдагдсан он жилүүдээс монголын сонгогч олон нийт нэг дүгнэлт хийсэн. "Морио солиод үзье" гэдэг сэтгэлгээгээр ардчиллын залуучуудад өгөөд үзье гэж шийдсэн байжээ.

Тэд юу хийсэн бэ? Мэдээж дөрвөн жил "удаан" хүлээсэн зүйлээ хийж эхэлсэн. Нэгдүгээрх нь улс төрийн шинэчлэлүүд байсан. Энэ нь боломжтой хийгдсэн. Хоёрдугаарх нь, эдийн засгийн шинэчлэлт гэж томоор овоглох өмч хувьчлал байлаа. Харин эндээс цаашдын хямралын хиншүү ханхалж байв. Тэр бүхнийг одоо зэрвэсхэн нэг харъя!

Шинэ Ерөнхий сайд М.Энхсайхан ямар зорилт тавьж байсан бол? Үйл явдлуудын баримтуудаас харахад тэрбээр улс орныхоо эдийн засгийн макро бүтцэд шинэчлэлт хийж байж зах зээлийн эдийн засагт амжилттай шилжинэ гэж үзсэн байх. Ямарч байсан тэр үед Ерөнхий Сайд М.Энхсайхан намаа биш, улс орноо бодсон зарчмын чухал шинэчлэлтүүдийг яаран эхлүүлсэн. Үүнд, үнэ чөлөөлсөн, зах зээлийнхээ зарчмаар амьдарцгаахаас өөр аргагүй эдийн засгийн харилцааг эхлүүлсэн, бизнесийн орчинд оролцох төр, засгийн үүргийг хязгаарлаж бууруулсан. Харамсалтай нь тэр үед монгол орны улс төрийн нөхцөл байдал одоогийнхоос их өөр байсан. М.Энхсайхан тэр үед зоримог өөрчлөлтүүдээ хэрэгжүүлэх улс төрийн орчноо зөв бүрдүүлж чадаагүй. Хийх хэцүү, хэлэх амархан гэдэг үлгэрээр, судлагч хүнийхээ хувьд би хэлж байгаа юм шүү.

Монголын олон нийт 2000 онд ардчилалд согтууран тарчилсан "шар"-аа тайлж сая нэг амарсан. Энэ үед Ерөнхийлөгч Н.Багабанди анхны Ерөнхийлөгчийн эхлүүлсэн уул овоо тахих, нутаг нугын наадам чимэх зэргийг голдохын зэрэгцээ "Нууц товчоо"-г тахих, "Морин хуур"-ыг залах зэрэг билэгдэлийн Ерөнхийлөгч байх гэдэг хуудмаг нэр томъёололд бараг л итгэсэн байлаа.

2000 оны сонгуулиар засгийн эрхийг авсан намын дарга, тэр цагийн Ерөнхий сайд Н.Энхбаяр дөрвөн жил сөрөг хүчин явсан гачлант сэтгэгдлээсээ ангижирч чадаагүйн эрхээр юуны өмнө намаа л бэхжүүлэхийг зорьж байв. Гэтэл ардчилсан монголын нийгэмд улс төрийн нам гэдэг байгууллага нь тэр үед хэдийнэ эрх мэдэл, өмч хөрөнгө, ашиг хонжоо хайгчдын бүлэглэл болох замдаа орчихсон байлаа. 500 сая төгрөгийн хахуулийн тухай үг УИХ-ын дарга Л.Энэбишийн амнаас гарсаныг хүмүүс мартаагүй байх. Энэ үед "ганзагын наймааны фронт"-оос ялан дийлж гарагсад ба "бага" өмч хувьчлалаас завшин луйвардаж олз олсон цагаан захт баячуудын нэгдсэн урсгал үнэтэй цэнэтэй эд хөрөнгийг хувьчлахад оролцохоор нэгэн цутгаланд нийлж "дүнсгэр мөрөн" болоод урсаж байв. Цаг үеийн өнгөөр нь энэ дөрвөн жилийг ардчилсан монголын "луйврын дөрвөн жил" гэж нэрлэж болох үндэстэй. Монголын сонгогчид үүнд муужран "шок"-нд орсон гэж дүрслэн хэлж болно. Гэхдээ ухаанаа арай ч тавьчихаагүй байсан юм билээ. Одоо луйврын ажлын ерөнхий механизмыг товчхон авч үзье.

"Шинэ" монголчууд
"Шинэ" монгол гэдэг үзэгдэл нь социалист монголоос ардчилсан монголд шилжих үйл явдлын түүхэн бүтээгдэхүүн мөн. Үүний үр хөврөл нь 1997-1998 оны орчмоос бүрэлдэж эхэлсэн. Чухамдаа бол дээр дурьдсан эдийн засгийн хоёр үзэгдлийн нийлбэрээс биежин тогтсон. Христын соёлт ертөнцийнхний нэр томъёогоор хэлбэл энэ сатан (монголоор бол амилсан чөтгөр гэх юм уу даа) биелэн босож ирэх гэж М.Энхсайхны Засгийн газар хийгээд дараа дараагийн ерөнхий сайдуудыг онхолдуулж байсан юм. 2000-2004 онд сатан хөл дээрээ бат зогсож чадсан. Түүний хоёр хөлний нэг нь ардчилсан намын, нөгөө нь хувьсгалт намын салан дээр бат бэхээр алцайн зогсож чадав. Сонгогч бид одоо монголынхоо улс төрийн хоёр намыг анхааралтай харъя. Сонин хэвлэлд байнга гардаг шар, цагаан мэдээнүүдийг эргэн нэг саная. АН ба МАХН хоёрын аль алины нь удирдлагад, тэргүүн эгнээнд нь "шинэ" монголын тэрбумтангууд зогсож байна. Тэд "том бүрх малгай далбийлгаж, халхгар торгон дээл, хоргой хантааз хүлхийлгэж, алт мөнгөн тоногтой дархгар бүс тээглүүлж, алганд багтахгүй чулуун хөөрөг зөрүүлж, морь уралдуулж, бөх барилдуулан уул овоо тахиж, найр наадам ивээн тэтгэнэ". Манай улс төрийн хоёр том хүчний энэхүү "шинэ" монгол удирдагчдын ар талд нь төрийн хууль, засаг захиргааны эрх мэдлийг хахуулиар боомилон барьсан уул уурхайн, ялангуяа алтны улайрсан эздийн том бүлэглэл эрх мэдлийн "Зоогонд" орох ээлжээ хүлээн ядаад уухилан зогсож байна.

Өнөөгийн "шинэ" монголчууд өөрийгөө хамгаалагч хар хувцастны армийг хуулиар байгуулж авсан. Тэднийг нь бэлтгэдэг түмэн дамжаанууд ашигтай, орлоготой ажиллаж байна. Монголын алт, эрдэнэс, баялгийг ухаж авахад тийм хамгаалалтын арми хэрэгтэй. "Шинэ" монголчууд хахуулийг чухам л цэцэглүүлж байгаагийн үр дүн болж төр, засаг хүчгүйдэн туйлдаа хүртэл хэврэгжсэн байгаа! Тэд энэхүү нүглийнхээ үйлийн үрийг бас өөрсдөө эдлэнэ гэдгийг яавч ухаарахгүй. Гэвч аминдаа тулаад ирэхээр сүүлийн үед нэг зүйлээс айж байгаа. Тэр бол орос, монголын хооронд визгүй зорчих асуудал юм. Оросын мафи аюултай гэнээ. Нээрэн тийм байх шүү. Гэвч мафи чинь мань мэтийнхний хашааны алган чинээ газар луу шунан дайрахгүй, хөрөнгө хогшил гэх юмгүй амьтны буруу жолоотой хуучин машиныг дээрэмдэхгүй, харин тэрбумтнуудад бол үнэн халгаатай! Тэд бол гадаадын, мафигаас сүнсээ зайлтал айж байна. Мафийн сонирхож байгаа юм тэдэнд байгаа. Харин хойт Хятадын ядуу тариачдаас барилга барихаар ирсэн энэ олон хятад ажилчин эгэл бидэнд аюултай байгаа. Эхнэр, охидыг нь мөнгөөр хуурч ашиглана. Хашаа хороог маань, улс бэлчээрийг маань хордуулна. "Шинэ" монгол тэрбумтангуудад бол тэд чинь хямдхан дуулгавартай ажиллах хүчин, мөнгийг нь өсгөж өгөгчид. Харж байгаа биз дээ. Бидний эрх ашгийн зөрөө ямар их байна вэ? Бурхан минь, орос ах нарыг минь ирүүлж хайрлаач! Эгэл ард ингэж залбирч байна. Одоо би уран сайхны маруухан дүрслэлээ орхиод шинжлэх ухааны хуурай үг, хийсвэр нэр томъёондоо оръё.

Шинэ шатны хямрал
Судалгаагаар үзвэл XX зууны монгол орон 1911,1921, 1990 оны хувьсгал гэсэн гурван түүхэн үйл явдлыг дайрсан бөгөөд хөрөнгөтний биш хөгжлийн, социалист бүтээн байгуулалтын, ардчилсан шинэчлэлтийн гэсэн гурван түүхэн шатыг дамжсан. Сүүлчийн шат нь арван хэдэн жилийн нүүр үзэж байгаа ч нийгэмд нь дотоодын олон хямрал нүүрлээд байгаа билээ.

Монголд ардчилсан хувьсгалыг санаачлан, түүнийг хэрэгжүүлсэн улс төрийн хүчин нь ардчиллын төлөө нам ба хүчнүүд гэдэгтэй маргашгүй. Гэвч 2000 оноос ардчиллын төлөө намууд эвлэлдэн нэгдсэн гэдэг нь нарийн судлаж үзвэл цэвэр хувьсгалын үе нь дуусгавар болж, монголын нийгэм аажмаар сөргөлдөгч хоёр улс төрийн шугамаас зугуухан хоёр том улс төрийн нам (хүчин) нь капиталист нийгмийн олигархийн улс төрийн байгууллага болж төлөвших үе эхэлсэн гэж үзвэл түүхэн бодит байдалд илүү ойртоно. Энэ үйл явц 1997-98 оноос ардчилсан холбоо эвслийн, 2000 оноос МАХН-ын дотор эрчимтэй өрнөсөн.

Монголын ууган нам шинэ залуу хүчнээр бэхжихдээ хэдэн арав, зуун сая, сүүлдээ тэрбумаар нь мөнгө хандивлах бэл бэнчинтэй болсон "шинэ" монголчуудаар дүүрэн болсон юм. Тэд бол юуны төлөө төрсөн нийгмийн давхарга вэ гэдгийг би өмнө дурьдсан. Тийм ч учраас 1998-99 оны орчимд "иргэний Зоригийг" яргалах үйлдэл хийгдсэн, яг л түүн шиг гэгээн цагаан өдрөөр төрийн албаны байранд нэгнийгээ хутгалан алж, түмний хадгалуулсан мөнгийг хэдэн тэрбумаар нь тоночихоод халдашгүй эрхийн төлөө улс төр хийж давхицгааж байна. Энэ бол "шинэ" монголчуудын бүлэглэл. Батлан хамгаалахын дэд сайд генералтайгаа хутга шөвгөндөө хүрч байна. Ухамсрын шанаа өгөх гэдэг нэг "гоё" заншил одоогийн дээдсийн дунд тогтсон. Энэ бүхэн бол монгол дахь ардчилсан шинэчпэлтийн дотоод хямралын илрэл мөн.

Ардчиллын хямрал гэж юу вэ. Үүнд товч хариулт өгөхийн тулд монголын ардчилсан хүчин ардчилал гэдгийг юу гэж ойлгож, ямар практик алхамууд хийсэн бэ гэдгийг цухас дурьдах хэрэгтэй. Монголын ардчилагчид юуг шаардаж байсан бэ. Нэгд, улс төрийн эрх чөлөө хоёрт, хэвлэн нийтлэх эрх чөлөө гуравт, хүний эрх чөлөө дөрөвт, эдийн засгийн (хувийн өмчийг зөвшөөрөх) либеральчлал зэрэг болно. Энэ бүхэн одоо үндсэндээ хийгдсэн. Түүнийг нь баталгаажуулж нийгэм-улс төрийн тогтолцоог өөрчилж эрх мэдлийн бие даасан хуваарилалт хийж, хууль тогтоох эрх мэдэл (УИХ), гүйцэтгэх засаглалын эрх мэдэл (Засгийн Газар-ЗГ), Шүүх эрх мэдэл (шүүхийн тогтолцоо), бие даасан хэвлэл мэдээлэл.

Хуулийг лоббидох туршлагыг бүр амжилттай монголчлоод хууль тогтоох байгууллагын даргаар нь нууцаар хууль засуулж авдаг болоод үзсэн. Энэ бүхэн чинь хэний гар вэ? Бид бүгдээрээ мэдэж байгаа. Мөнгөтэй, хөрөнгөтэй тэрбумтангуудынх. Тэр бол "шинэ" монгол гэдэг эрхэм.

Энэ бүхэн бол ардчиплыг бүдүүвчлэн ойлгож, хялбаршуулан хэрэгжүүлж байгаагийн үр дүн. Энэ маань монголжсон ардчилал болжээ. Нэгэн цагт их эзэн Хувилай морин дэл дээр явж дэлхийн талыг эзлэж болох боловч морин дээрээс буугаад төр, улсыг төвхнүүлэх хэцүү гэж хэлснийг үлгэр болгон номон дээрээс уншиж аман чинээгээр ардчиллыг ярих нь амар боловч номын дагуу үзэл, онолыг нийгэм дээр хэрэглэх нь хэцүү гэдгийг ойлгомоор болжээ.

Одоо энэ бүхнээ дүгнэж, цэгнэх гээд сүүлийн арван хэдэн жил Ерөнхийлөгчид, УИХ-ын дарга нар, Ерөнхий сайдуудын хэлсэн үг, хийсэн ажлуудыг тунгаан бодоод үзье. Зөндөө зүйл байгаа. Гэвч одоогийн шинэ Ерөнхий Сайд шиг программын чанартай, шинэттэлийн шинжтэй хэлсэн үг хэр олон бэ. Одоо ганцхан хэрэгжүүлэх л үлдлээ. Бурхан минь, үнэн л байгаасай. Залбирах юм ганц энэ. Тэгвэл ардчилсан шинэчлэлтийн шат бага ч атугай төгөлдөржиж магадгүй.

Шинэчлэлтийг төгөлдөржүүлэх алхамууд
Монголын нийгэм эдүгээ ардчилсан шинэчлэлтүүдээ бататгаж, чухамдаа ардчилсан өөрчлөлтүүдийг дутуу дулимаг, хагас хугас хийсний улмаас бий болсон дотоод хямралаасаа бага багаар ангижрах уу, эсвэл ардчилсан өөрчлөлтийн алдаан дээр үндэслэн гарч ирсэн хээл хахууль, мөнгөний ноёрхолыг шүтэн нийгмийг доройтуулдаг буруу гарын хүмүүст төр, засгийн эрхийг олгож, нийгмийн эсрэг ашиглуулдаг тогтолцоог улам бэхжүүлэх үү гэсэн салаа замын уулзвар дээр ирээд байна. Өөрөөр хэлбэл, ардчилсан Монголын нийгэмд ард түмний амьдрал дээшлэх үү, доошлох уу гэдгийг шийдэх болоод байна. Шийдвэр гаргах эрх нь УИХ-д, бас Засгийн газарт мөн нэлээд хэмжээгээр Улсын Ерөнхийлөгчийн хүчин чармайлтанд, тэр бүхний цаанаас “хатгуурдах'' МАХН ба АН гэсэн улс төрийн хоёр гол намын удирдлагад төвлөрөөд байна.

Одоо бол улс төрийн энэ хоёр гол нам монгол орноо ардчилсан улс байлгахын төлөө байгаа. Алинд нь ч үүнээс өөр сонголт байхгүй. Гэхдээ ардчилсан нэрийн дор нийгмийг тогтнуулан барих олон хувилбар байна. Жишээлбэл, олигархиуд нийгэмд ноёрхолоо тогтоох уу, эсвэл олон түмэн төр, засгийн бодлогыг хянаж байх бололцоотой болох иргэд хийгээд иргэний байгууллагууд улс төрийн намд, төрд нөлөөтэй байх уу. Шүүх засаглал гэхэд одоогийнх шиг авилгаар хэрэг шийдвэрлэх боломж нь шүүгчдэд нээлттэй байх уу, эсвэл төр, гүйцэтгэх засаглал, иргэд (олон нийт) хуул ийг хэрэглэж шүүх ажиллагаа явуулахад хяналт тавьж оролцох эрхийг нь хуулиар нээж өгөх үү гэх мэт олон асуудлыг яаж шийдвэрлэх вэ гэсэн сонголтын өмнө нийгэм зогсож байна.

"Шинэ" монголчуудаас зонхилж бүрэлдсэн олигархиудад сонголт хийх давуу эрх нь өнөөгийн Монголын улстөрийн тогтолцоогоор олгогдсон байгаа. Гэвч яг энэ цаг үед олигархийн хор хөнөөл, аюул заналыг нэлээд мэдэрсэн хэсэг МАХН-ын удирдлагад гарч ирснийг хувь заяаны хэрэг байх гэж залбирсан ч болно. Гэхдээ шинжлэн судлаж үзвээс бодит үндэс, шалтгаан байгаа! Мөн түүнчлэн энэхүү хүчний адил бодлоготой, ардчилсан монголоо зөв хөгжүүлэх юмсан гэсэн хэсэг АН-ын удирдлагад ч байгаа. Монголын энэ хоёр гол намд алинд нь ч олигархууд ихээхэн нөлөөтэй байна.

Нийгмийн ойлголцлын энэ бааз, суурин дээр шинэчлэлтийг төгөлдөржүүлэх зорилгыг дэвшүүлж үндсэн таван чиглэлээр шинэ засгийн газрын тэргүүн ажлаа эхлүүлж байгааг нийгмийн шудрага хэсэг бүхэлдээ дэмжиж байгаа нь сайшаалтай. Эдгээр төгөлдөржилтүүд нь эхлээд авилгыг цэцэглүүлэгч олигархаас төр, засгийн аппаратыг цэвэршүүлэхээс анхны алхамуудаа хийх ёстой. Эзэн биегүй төр, засгийн механизмуудтай зууралдаад байвал цаг аддах төдийгүй төгөлдөржилтийг санаархагч хэсэг өөрсдөө эрх мэдлээ алдах болно. Ийм учраас нийгэм бүхэлдээ төр, засгийн зүгээс засаж залруулахыг хүсэж байгаа төрийн өмч, хөрөнгийг завшигчдад хариуцлага тооцох хэрэгтэй. Төрийн нэрээр тансаглагчдыг, төрийн юмыг бие биедээ найр тавин бэлэглэгчдийг зогсоох ёстой! Нэг үгээр хэлбэл, төгөлдөржилт маш тодорхой зүйлээр, нэгэнт нийгэмд хүлээлт нь буй болсон зүйлээр дамжиж цааш ахих боломжтой. Чингэхдээ намын эрх ашиг нэгд биш харин үндэстний буюу улсын эрх ашиг тэргүүн зэрэгт тавигдаж байвал амжилт олно.

Бидэнд ухаан хэрэгтэй, ухаалаг төрийн бодлого хэрэгтэй. Төр нь хүчтэй байсан нь дээр. Дорой ардад төр шиг ачтай юм байхгүй, эх орон шиг ээлтэй газар үгүй. Ухаарах уу, эс ухаарах уу гэсэн цаг нь аль хэдийнэ ирээд байна.

Read More......

1. Дэлхийн цаг уурын өөрчлөлтийн асуудлаар Индонезийн Бали аралд дэлхийн 180 гаруй орны төлөөлөгч оролцсон бага хурал болж, дэлхий нийтийн дулааралтай тэмцэх чиглэлүүдийг тодорхойлох, Киотогийн протоколыг орлох шинэ төлөвлөгөө боловсруулах тухай хэлэлцээг эхлэж, 2009 онд дуусгахаар тохиролцов.

2. Солонгосын хойгийн цөмийн асуудлаарх зургаан талын хэлэлцээнд тодорхой ахиц гарч, Умард Солонгос цөмийн обьектуудаа 2007 онд багтаан хаах үүрэг авав.Үүнтэй уялдан Умард, Өмнөд Солонгосын ерөнхийлөгч нарын дээд хэмжээний хоёр дахь уулзалт Пхеньянд болж, хоёр талын харилцааг хэвийн болгох "Найрамдаж, хамтдаа цэцэглэн хөгжих" тунхаглал гаргав.

3. Зүүн Өмнөд Азийн улсуудын холбооны /АСЕАН/ дээд хэмжээний уулзалтаар тус холбооны харти буюу үндсэн хуулинд гарын үсэг зурж, 2015 он гэхэд Европын Холбооны загвараар АСЕАН-ны нэгдмэл хамтын нийгэмлэг байгуулахаар тохиролцов.

4. АНУ-ын Аннаполис хотноо Ойрхи Дорнодын асуудлаар Арабын орнууд болон Ойрхи Дорнодын "дөрвөл" буюу АНУ, ОХУ, НҮБ, Европын Холбооны төлөөлөгчдийн бага хурал болж, Израиль-Палестины ужиг мөргөлдөөнийг 2008 онд багтаан эцэслэн шийдэх тухай албан ёсны хэлэлцээг энэ онд тус хоёр талын хооронд эхлүүлэхээр шийдвэрлэв.

5. Пакистаны эрх баригч болон сөрөг хүчний хоорондын зөрчил тэмцэл хурцадсанаас тус улсад онц байдал тогтоов. Ерөнхийлөгч Мушарраф сөрөг хүчний шаардлагаар зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагчийн албан тушаал, генерал цолноосоо татгалзав. Тус улсад шинэ он гарсаар параментын сонгууль явуулах гэж байгаатай холбогдуулан онц байдлыг цуцлав.

6. ОХУ-ын Улсын Думын сонгуульд ерөнхийлөгч Путинг дэмжигч "Нэгдсэн Орос" нам сонгогчдын 60 гаруй хувийн санал авч итгэлтэй ялав. Тус нам Путины залгамжлагч болох Дмитрий Медведевийн нэрийг 2008 оны Оросын ерөнхийлөгчийн сонгуульд дэвшүүлэв. Д.Медведев ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон нөхцөлд В.Путинг ОХУ-ын ерөнхий сайдаар ажиллахыг санал болгохоо мэдэгдэв. В.Путин энэ саналыг хүлээн авч байгаагаа илэрхийлэв.

7. НҮБ, Дэлхийн банкны ивээл дор дэлхийн 146 орныг хамруулан, худалдан авах чадварыг үндэс болгодог эдийн засгийн шинэ аргачилараар явуулсан олон улсын шинэ том судалгаагаар Хятад улс дэлхий дээр АНУ-ын дараа хамгийн том эдийн засагтай орноор тодров.

8. Ираны цөмийн хөтөлбөрийн эргэн тойрны асуудал олон улсын хамтын нийгэмлэгийн анхааралын төвд хэвээр байв. Иран атомын бөмбөг хийх ажлаа 2003 онд зогсоосныг АНУ-ын тагнуулын алба албан ёсоор нийтэд зарлав.

9. Чех, Польшийн нутагт АНУ пуужингийн довтолгооноос хамгаалах систем байрлуулах саналыг тус хоёр улс зөвшөөрч энэ асуудлаар хэлэлцээ хийж эхлэсэн нь Орос-Америкийн харилцааг тодорхой хэмжээгээр хүндрүүлэв.

10. Сербийн Косово хязгаарын статусыг тодорхойлоход чиглэсэн АНУ-ын ерөнхий нарийн бичгийн даргын тусгай төлөөлөгч болон олон улсын зуучлагчдын хүчин чармайлт үр дүнгүй болов.

Read More......

Төрийн албан тушаал ашиглаж бусдыг дарамталж хахууль нэхсэн авлигач нөхдүүд Авлигатай тэмцэх газарт түрүүчээсээ байцаагдаж эхэлсэн. Үүний нэгэн хэрэг бол Ашигт малтмал, газрын тосны хэрэг эрхлэх газрын Тамгын газрын дарга Л.Дэлгэрдалайтай холбоотой асуудал.

Өнөөдөр манайд ашигт малтмалын лицензийг наймаалцаж хэн их мөнгө хаясанд нь олгодог жишиг нэгэнт тогтож. Үүнийг жишээ баримтаар дурдъя.

Цайрын орд газар ард түмний хийгээд төрийн анхааралд орж улмаар эиэ орд газар орчим дахь, үйл ажиллагааны идэвхжилт муутай лицензийг дахин сунгахгүй байх, шииээр лиценз олгохгүй байх чиглэл Засгийн газраас гарсан байдаг. Гэтэл Өвөр Монголын иргэн Б.Далангуравын "Нонферрос металл майнинг" ХХК-ийн эзэмшихээс цаашгүй, үйл ажиллагаа явагддаггүй 7889, 7890 дугаартай лицензийг АМГТХГ-ынхан шуурхай сунгаж үйлчилжээ. Хуульд зааснаар бол дээрх компани лицензийн эрхээ дуусгавар болохоос нэг сарын өмнө өргөдөл гарган сунгуулах учиртай. Гэтэл дээрх компанийн, Сүхбаатар аймгийн Сүхбаатар сумын нутагт байрлах цайрын орд газрын лицензүүдийг дуусгавар болохоос гурав хоногийн өмнө АМГТХЭГ-ын Тамгын газрын дарга Л.Дэлгэрдалайгийн даалгавраар хууль зөрчин өргөдөл хүлээн авч нэг хоногийн дотор 2010 он хүртэл лиценз эзэмших эрх олгожээ. Ийм жишээ зөвхөн ганц биш. Өмнөговь аймгийн Ханбогд, Баян-Овоо сумын нутагт орших гадаадын хөрөнгө оруулалттай,

Б.Линдсей Ричард гэгч захиралтай "ОНТРЭ" ХХК-ийн 3136Х, 3148Х, 3150Х тоот бүхий 179590 ректар талбайг хамарсан лицензийг сунгуулах өргөдөл хүлээн авах хугацаа гурван сараар хэтэрсэн байхад энэ оны долдугаар сарын 2-ны өдөр 2010 он хүртэлх хугацаатай эзэмшүүлэхээр шуурхай сунгаж өгсөн байна. Дээрх талбайд "Оюу толгойн" зэс молибдений орд газрын хүдрийн биетийн тодорхой хэсэг хамрагддаг аж.

Энэ нь "Айвенхоу Майнз" ХХК-ийн эзэмшлийн 30 хүрэхгүй мянган ректар талбайгаас хэд дахин илүү талбайг Б.Линдсей Ричард хэмээх гадны нэг нөхөрт авлигач хэдэн төрийн түшээдийн хууль бус үйлдлээр зүгээр л өгөөд туучихаж байгаа хэрэг. Угтаа энэ газар шороо Монголын бүх ард түмэнд өмчлөгдсөн баялаг. Гэвч Тамгын газрын дарга Л.Дэлгэрдалай, Кадастрын албаны дарга С.Батмандах, Зураг зүйн хэлтсийн дарга С.Пүрэвжав, Бүртгэл тооцоо хэлстийн дарга Б.Алтан-Очир нарын түрийвч түнтийж л байвал хэнийх байх нь хамаагүй бололтой.

Ашигт малтмалын лиценз эзэмшигч, шударга нэг нь эрх сунгуулахдаа дор хаяж 14 шат дамжлагыг олон хоног дамжин гүйдэг гэнэлээ. Гэтэл Б.Далангурав, Б.Линдсей Ричард нарын хүмүүс лиценз эзэмших эрхээ нэг өдрийн дотор гэрлийн хурдаар сунгуулж чадсаны хариулт маш тодорхой. Цайртминералын 30 хувийг эзэмшигч Б.Далангурав нар нь Л.Дэлгэрдалай, С.Батмандах тэргүүтэй нөхдийг авлигаар хөшүүрэгдсэн гэж яригдаж байгаа ба тэд одоо Авлигатай тэмцэх газарт асуугдаж байгаа юм байна.

Тамгын газрын даргын эрх мэдэл бол хэнийг ч халж сольж, хавчиж чадах албан тушаал. Тиймээс Л.Дэлгэрдалай дээрх албан тушаалд ирэнгүүтээ өөрийн тойрон хүрээлэгч багаа бүрдүүлэн зөвхөн лицензийн асуудлаар дагнасан үйл ажиллагааг эрхлэн мафижсан гэгддэг юм билээ. Энэ эрхмийн зараалаар "Нонферрос металл майнинг" компанийн лицензийг сунгах ажлыг Б.Алтан-Очир гэгч гардан гүйцэтгэжээ. Тодруулахад Л.Дэлгэрдалай нь УИХ-ын гишүүн Л.Гүндалайн дүү бөгөөд авлига авч, хууль бусаар хам хэрэг үйлдсэн нь өдгөө цагдаагийнханд илэрч эхлэнгүүт Л.Дэлгэрдалай "Шийдвэр гаргадаг хүн нь би биш" гээд өөрөөсөө зайлуулж орхижээ. Харин түүний оронд Л.Дэлгэрдалайн нууц олон файл хадгалсан Б.Алтан-Очир ажлаасаа халагдаж хуулийнханд илүүтэй их ээрэгдэж байгаа аж. Одоо Б.Алтан-Очирын оронд Хуулийн хэлтсийн дарга Эрдэнэ сонгогджээ. Лиценз олгосон хоёр, гурван баримт дурдахад "но" өдий төдийгөөрөө цухуйж байгаа бөгөөд энэ байгууллагатай холбоотой авлигын шинжтэй материалууд Авлигатай тэмцэх газарт ирсээр байгаа мэдээлэлтэй.

Read More......

2007 онд Нийслэлийн зам засварт 19.5 тэрбум тєгрєг тєсєвлєгдсєн нь ємнєх жилийнхээс дєрєв дахин их хєрєнгє юм. Зам харгуй, авто машины бєглєрєл нийслэлчvvдийн хамгийн том бэрхшээлтэй асуудал. 2007 онд Нийслэлийн зам засварт 19.5 тэрбум тєгрєг тєсєвлєгдсєн нь ємнєх жилийнхээс дєрєв дахин их хєрєнгє гэнэ. Улаанбаатар хотод 361 км асфальтан, 40гаруй км цементэн зам бий. Энэ жил 12.2 км замд засвар, єргєтгєл хийсэн. Дотоодын компани, аж ахуй нэгжvvд энэхvv ажлыг гvйцэтгэсэн бєгєєд техник тоног тєхєєрємжийн хvчин чадал хvрэхгvй зvйл гарч байсан. Ирэх жил баруун дєрвєн замаас Зvvн дєрвєн зам хvртлэх замын дагуу 2-3 тунел буюу нvхэн гарц шинээр хийнэ. Ирэх онд багагvй мєнгє тєсєвлєгдєх бололтой. Хаана шинээр зам тавих, аль замыг засч сэлбэх тєлєвлєгєєг энэ сарын 20-21ны єдєр хуралдах нийслэлийн Иргэдийн Тєлєєлєгчдийн хурлаар хэлэлцэх юм байна. Read More......

Авлигатай тэмцэх газрын дарга Б.Дангаасүрэн агсны "Авлигыг та л зогсоож чадна" хэмээн хэлсэн үгээр сэтгүүлчдэд зориулсан сургалт эхэллээ. Энэхүү сургалтыг Авлигатай тэмцэх газар, "Глоб интернэшнл" төрийн бус байгууллага хамтран зохион байгуулсан юм. Уг сургалт нь жил бүрийн арванхоёрдугаар сарын 9-нийг Авлигын эсрэг дэлхий нийтийн өдөр болгон НҮБ-аас тунхагласантай холбоотой зохиогдсон юм. УИХ-аас Авлигатай тэмцэх газрын эхний жилийн нэмэлт төсвийг баталж өгснөөр тус байгууллагын төсөв 300 мянган ам.доллар байснаа эрс нэмэгдэж 1.65 сая ам.доллар болжээ. Төрийн албан хаагчид хөрөнгө орлогын мэдүүлгийн маягтыг бөглөн шинэ хуулийн дагуу энэ оны зургадугаар сарын 15-нд гаргаж өгсөн. Төрийн дээд албан тушаалтны 97 хувь нь хугацаандаа мэдүүлгээ өгчээ. Хугацаанд нь мэдүүлгээ өгөөгүй 30 гаруй хүн ажлаасаа халагджээ. Харин 500 гаруй хүнд сахилгын арга хэмжээ авсан аж. Төрийн албан хаагчид 2007 оны хөрөнгө орлогын мэдүүлгээ ирэх оны хоёрдугаар сарын 15-ны дотор гаргаж өгөх ёстой.

"Авлига, түүний түгээмэл хэлбэр, Авлигатай тэмцэх эрх зүйн орчин" сэдвээр Авлигатай тэмцэх газрын Урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх хэлтсийн дарга Ш.Раднаасэд лекц уншлаа.

Н.Наранбаатар: Б.Дангаасүрэн агсны хэргийн талаар тодорхой мэдээлэл алга Сэтгүүлчдийн хамгийн ихээр сонирхож байсан зүйл нь Авлигатай тэмцэх газрын дарга Б.Дангаасүрэн агсны үхлийн шалтгаан байлаа. Талийгаачийн үхлийн шалтгааны талаар Авлигатай тэмцэх газрын Мөрдөн байцаах хэлтсийн дарга Н.Наранбаатараас дараах зүйлийг тодруулсан юм.
-Авлигатай тэмцэх газрын дарга Б.Дангаасүрэн агсан Австрал ид нас барлаа. Гэхдээ түүний үхлийн шалтгаан тодорхойгүй байна. Талийгаачийн хоёр нүд хаачив. Танайд ирсэн мэдээлэл бий юу?
-Авлигатай тэмцэх газарт ирсэн тодорхой мэдээлэл байхгүй. Хэвлэл мэдээллээс мэдээлэл авч байгаа. Бидэнд илүү мэдсэн юм одоогоор алга.

-Б.Дангаасүрэн агсны нас барсантай холбогдох хэргийг танайх шалгаж байгаа юу?
-Авлигатай тэмцэх газар шалгаагүй. Улсын мөрдөн байцаах газар шалгаж байгаа сураг сонссон. Сайн мэдэхгүй байна.

-Авлигатай холбоотой томоохон хэргүүдийг Авлигатай тэмцэх газар шалгахаар татаж авсны дараахан ийм явдал боллоо. Магадгүй та нарт ч гэсэн эвгүй санагдаж байж мэдэх юм?
-Улсын мөрдөн байцаах газрын ажлын хувьд ямар нэгэн дарамт шахалт одоогоор ирээгүй байна. Бид тангараг өргөсөн төрийн албан хаагч болохоор хийх ажлаа л хийнэ. Өргөсөн тангаргаасаа хэзээ ч буцахгүй.

-Танай даргын асуудалд Мөрдөн байцаах газарт хүсэлт гаргаад хамтран энэ хэргийг шалгаж болдоггүй юм уу. Танайх энэ тал дээр ямар арга хэмжээ авч ажиллаж байна вэ?
-Мөрдөн байцаах хэлтэс үндсэн найман төрлийн эрүүгийн хэрэгт буюу Эрүүгийн хуулийн авлига албан тушаалын гэсэн бүлэгт байгаа хэргийг шалгана. Түүнээс энэ хэргийг шалгахгүй. Шалгадаг субъект нь өөр. Авлигатай тэмцэх газарт эрх зүйн орчин нь байхгүй.

-Гадуур янз бүрийн юм яригдаж байна. Танайх энэ тал дээр яагаад байр сууриа илэрхийлэхгүй байна вэ?
-Талийгаачийн 49 хоног дуусаагүй байна. Ирэх долоо хоногоос хэвлэлийн бага хурал зарлахаар төлөвлөөд байгаа. Өөр мэдээлэл бидэнд алга.

Сэтгүүлч шүүхийн өмнө дуудагдах нь их
Албан тушаалтан мэдээлэл өгөхөөс татгалздаг, төр засгийн мэдээллийн санд нэвтрэх боломжгүй гаж тогтолцоо үйлчилж байхад эрэн сурвалжлах сэтгүүл зүй хөгжих, эрэн сурвалжлахад ихээхэн бэрхшээлтэй байдаг. Иймд сэтгүүлчид мэдээллийг зүй бусаар олж авч, улмаар шүүхийн өмнө буруудах тохиолдол бишгүй бий. Иргэний зориг намын УИХ дахь зөвлөлөөс Ч.Базар "Эрэн сурвалжлах сэтгүүл зүй: Монгол ба бу-сад" номоо сэтгүүлчдэд гардуулав. Тэрбээр "Авлигыгхэрхэн эрэн сурвалжлах вэ" сэдвээр лекц уншиж, сэтгүүлчдийн асуултад хариуллаа. Сүүлийн үед хурцаар тавигдаад буй нэг асуудал бол сэтгүүлчийн ёс зүй. Сэтгүүлчид ёс зүйгүй авирлаж байна хэмээн судлаачид үзэх болсон. Үүнээсээ болж нэр хүнд нь унаж, шүүхийн өмнө дуудагдах нь бий. "Сэтгүүлчийн ёс зүй"-н талаар МУИС-ийн сэтгүүл зүйн тэнхимийн доктор Ч.Чойсамба лекц уншив.

Сэтгүүлч мөрдөж мөшгих нь хууль зөрчсөн үйлдэл
"Авлига нь нууц хэлбэрээр үйлдэгддэг гэмт хэрэг. Авлига өгч байгаа болон авсан, зуучлагч гээд аль аль нь гэмт хэрэг үйлдэж буй тул түүнийгээ задлах нь ховор. Тэгвэл авлигын хохирогч нь хэн бэ. Хохирогчид нь би, та, ард түмэн юм" хэмээн "Глоб интернэшнл" төрийи бус байгууллагын хуульч Г.Даваахүүгийн "Авлигыг сурвалжлах явцад тохиолддог эрх зүйн бэрхшээл" лекц эхэлсэн юм.

Нууц үйлдэгдэж буй энэхүү гэмт хэргийг илрүүлэхийн тулд авлигад автаж болзошгүй төрийн албан тушаалтнуудын хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг нягтлан шалгах хэрэгтэй. Гэхдээ эрэн сурвалжлах сэтгүүл зүйн салбар нь ажиллах боломж, эрх зүйн хүрээнд хавчигдмал. Тодруулбал, Үндсэн хуулийн 16.13-т "...хуульд заасан үндэслэл журмаас гадуур дур мэдэн хэнийгч нэгжих, баривчлах, хорих, мөрдөн мөшгөх, эрх чөлөөг нь хязгаарлахыг хориглоно" гэж заасан байдаг. Хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу мөрдөж мөшгинө гэдэг нь хуулиар мөрдөж мөшгих эрх олгогдсон тагнуулч, мөрдөн байцаагч гэх мэт албан тушаалтнуудад хамаатай. Харин тийм эрх хуулиар олгогдоогүй хүмүүст хориглосон үйл ажиллагаа. Хэрэв сэтгүүлч хэн нэгнийг хууль бусаар мөрдөж мөшгөөд байвал энэ нь Үндсэн хууль зөрчсөн үйлдэл болох аж. Учир нь Монгол Улсад эрэн сурвалжлах чиглэлээр сэтгүүлчид ажиллах харилцааг зохицуулсан салбар хууль байхгүй.

Сүүлийн таван жилийн хугацаанд сэтгүүлчтэй холбоотой 176 хэрэг шалгагджээ. Үүнээс есд нь эрүү үүсгэж, таван сэтгүүлч яллагджээ. Иргэний шүүхээр шийдвэрлэгдсэн 150 хэргийн 60 хувьд нь сэтгүүлч, хүний нэр хүндэд санаатай болон санамсаргүй байдлаар халдсан гэж буруутгагдсан байна.

Read More......

Дээрхийн гэгээнтэн XIV Далай лам өөрийн хойд дүрийг тодруулах талаар шинэ санал дэвшүүлэв-

Дээрхийн гэгээнтэн, Нобелийн энх тайвны шагналт, бараг 50 жилийн өмнө Төвдөөс Засгийн газрынхаа хамт хөөгдөн гарсан XIV Далай лам өөрийн хойд дүрийг хайх олон жилийн уламжлалыг солих саналыг өнгөрсөн долоо хоногт дэвшүүлжээ. Дээрхийн гэгээнтэн Далай лам залгамжлагчаа өөрөө нэрлэх эсвэл бурхны шашны том лам нарын сонгуулиар тодруулах талаар бүх нийтийн санал асуулгийг Төвд, Монголын бурхны шашинтнуудын дунд явуулах санал гаргажээ.

Энэ нь бурхан шашинтуудын уламжлалт ёс заншлын хувьд цоо шинэ зүйл юм. Өмнө нь Дээрхийн гэгээнтнийг нас барсны дараа хойд дүрийг нь тодруулдаг байсан. Харин Түвдийг өөртөө нэгтгэсэн Хятад улс Далай ламын хойд дүрийг “улстөржүүлж” магадгүй байгаа учир XIV Далай лам ийн санал гаргахаас өөр аргагүй байдалд ороод байгаа. Тэрээр өмнө нь “Миний хойд дүр эрх чөлөөт оронд төрөөсэй” гэж хэлж байсан бөгөөд энэ хэрэг Хятадын коммунист удирдлагын зохион байгуулалттай арга хэмжээнээс болгоомжлон сэрэмжилж байсны илэрхийлэл биз ээ.

Нэгэн амьдралын 14 хэсэг
Төвдөөр “Далай лам” гэдэг нь “Далай-багш” гэсэн утгыг илэрхийлнэ. “Далай багшийн түүх зургаан зууныг дамжин үргэлжилж байна. Зовлонгоос ангижруулах Бодисадьва Авапокитешварагийн хойд дүр нь Далай лам болдог. Бясалган гэгээрсэн Авапокитешвара хорбоогийн амьтдаас ганц нь ч гэсэн зовон зүдэрч байгаа цагт дэлхийг орхихгүй гэсэн ам өгсөн гэдэг. Хорвоогийн амьтдын зовлон тасрахгүй учир Авапокитешвара дахин дахин төрдөг гэдэг.

Уг нь бол Далай багшийг таалал төгссөнөөс хойш 49 дэх хоногоос нь хоёр жилийн дотор төвдөөс түүний хойд дүрийг тодруулдаг. Далай багшийн гэрээс, Нечунг хийдэд байдаг Төвдийн төрийн судрын сургаал болон хойд дүрийн эзний ер бусын чадвар зэргийг Далай ламын хойд дүрийг тодруулах лам нарын тусгай хэсэг тооцон үзэх ёстой. Хойд дүрийг тодруулахад өмнөх гэгээнтний эд хогшлыг хойд дүр нь хэрхэн таньж буй нь чухал байдаг. Хэрэв хойд дүрээр тодруулах боломжтой олон хүүхэд байх юм бол сугалаа явуулна. Хятад Төвдийг булаан эзлэснээс энэ тогтсон уламжлал тун төвөгтэй байдалд ороод буй.

Хязгааргүй гэрэлт богдтой тохиолдсон бүдэг түүх
Зэрэг дэвээр Далай ламын дараагийн хүн болох Ванчин Богдыг Хязгааргүй гэрэлт Амитабха бурхны хойд дүр гэдэг. Ванчин гэдэг нь санскритийн “бандит” гэсэн үгнээс үүсэлтэй бөгөөд “номч” гэсэн утгыг илэрхийлнэ. Итгэл үнэмшлийн дагуу Ванчин Богд бол Далай ламын мөнхийн багш нь. Тиймээс Ванчин Богдын хойд дүрийг бурхны шашны лидер л тодруулах ёстой. Эргээд Ванчин Богд өөрөө Далай багшийн хойд дүрийг тодруулахад гол үүрэг гүйцэтгэх ёстой.

Далай лам болон Засгийн газар нь дүрвэн зайлсны дараа өмнөх Х Ванчин богд улс орондоо үлдсэн билээ. Тэрээр олон жил Хятадын шоронд хоригдож, дараа нь гэрийн хорионд орсон. Хятадын булаан эзлэлтийг буруушааж байсан Ванчин богд 1989 онд таалал төгсөхдөө хойд дүрээр Төвдийн нийслэл Лхас хотын хүү тодорно гэж хэлсэн билээ. Далай ламын хойд дүрийг тодруулах нь Ванчин богдын залгамжлагийг тодруулахаас нь эрс өөр. Түүний дүрийг хичнээн ч удаан хайж болдог. Далай лам 1994 онд өөрийн багшийн хойд дүрийг зургаан настай төв хүү Цогнямаас олж харжээ. Гэвч шинэ Ванчин Богдыг тодруулах ёслолоос зургаа хоногийн дараа жаалхүү хулгайлагдсан. Хэдэн жилийн дараа Хятадын эрх баригчид тэдний гарт Ванчин богдын хойд байгаа гэж хүлээн зөвшөөрсөн. Гэвч одоо хүртэл тэрээр хаана байгаа нь тодорхойгүй байгаа юм.

Ванчин ламыг хулгайлсны дараахан нь хятадууд Жалзан Норов гэдэг хүүг Ванчин ламын хойд дүр гэж танилцуулсан. Тэд Далай ламын зарласан Ванчин Богд өмнөх богдыг нас бараагүй байхад төрсөн учраас Жалцан Норов л Амитабха бурхны жинхэнэ хойд дүр нь гэж тайлбарласан юм. Далай лам үүнийг үл зөвшөөрч сүсэгтэн олондоо хандан Амитабха бурхны жинхэнэ хойд дүрийн төлөө мөргөл үйлдэхийг уриалж байсан юм. Ванчин Богдын талаар гарсан энэ маргаан нь Дээрхийн гэгээн ба Хятадын эрх баригчдын хоорондын ер бусын харилцааг улам ч хүйтрүүлсэн юм.

Read More......

Мы продолжаем следить за подсчетом голосов на выборах в Госудуму пятого созыва. Все данные постоянно обновляются в Центризбиркоме, куда стекаются сведения из регионов. К этой минуте обработано около 80 % бюллетеней. Самую свежую информацию члены центральной избирательной комиссии сообщают каждый час.

Преодолеть 7-процентный барьер удалось четырем политическим объединениям.

"Единая Россия" набрала 64,5 % голосов, КПРФ - 11 %, ЛДПР - 10,5 %, "Справедливая Россия" - 8,4 % голосов.

Явка избирателей на нынешних выборах составила 62 %, что превысило аналогичный показатель на выборах 2003 года.

За ходом нынешних парламентских выборов в России следили порядка 300 иностранных наблюдателей. По их мнению, голосование прошло в спокойной обстановке и соответствовало всем международным нормам. Каких-либо замечаний в Центризбирком пока не поступало.

Оценку прошедшим выборам дали представители политических партий, боровшихся за места в Госдуме 5-го созыва. Председатель "Единой России" - Борис Грызлов - отметил высокую явку избирателей и заявил, что голоса, отданные за его партию - это голоса в поддержку Владимира Путина, который возглавил список "Единой России".

Лидер коммунистов Геннадий Зюганов, чья партия, по последним данным, идeт на втором месте, поблагодарил своих сторонников и пообещал провести силами КПРФ параллельный подсчeт бюллетеней.

Владимир Жириновский предварительными результатами остался доволен. По словам лидера ЛДПР, голосование прошло гладко. Прошедшие выборы он назвал "праздником".

А Сергей Миронов, возглавляющий "Справедливую Россию", в беседе с журналистами не скрывал оптимизма. По его оценке, итоги голосования показали, что партия "состоялась", а значит "будет продолжать работу".

По последним данным, в Москве обработано почти 95 % бюллетеней. Лидирует "Единая Россия", у нее 53,9 % голосов. На втором месте - КПРФ - 13,8 % процента, на третьем - "Справедливая Россия" - 7,7 % процента, на четвертом - ЛДПР, набравшая 7,2 % голосов. Все бюллетени в Москве будут не менее года храниться в территориальных избирательных комиссиях. А затем их, по закону, положено уничтожить.

Первыми подсчет голосов начали избирательные комиссии на Дальнем Востоке. На Камчатке, Чукотке, Сахалине, в Приморье и Хабаровском крае участки закрылись в час дня по Москве. И к этой минуте там уже обработано 100 % бюллетеней. Лидирует "Единая Россия". На Чукотке - это единственная партия, которая преодолела 7-процентный барьер. Ее показатель там 78,5 %.

В других регионах России подсчет бюллетеней продолжается. В Нижегородской области обработаны почти 93 % протоколов. На первом месте - "Единая Россия", далее с большим отрывом - КПРФ, ЛДПР и "Справедливая Россия".

Read More......