БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ НЭР ТӨРЛИЙН ЗАРЧИМ
The Law of the Category
Жинхэнэ лидер бүтээгдэхүүний нэр төрлөө олшруулах бус харин цоо шинэ нэр төрлийн бүтээгдэхүүн бий болгодог.
Төвлөрөх зарчмын дагуу брэнд хүчээ төвлөрүүлэн илүү хүчтэй болдог. Тэгвэл брэндээ "агшааж" зах зээлээ нарийсгаснаар шинэ нэр төрлийг бий болгож болдог байна. Stolichnaya болон Absolut-aac өмнө үнэтэй водканы; Mercedes-Benz-ээс өмнө үнэтэй машины; Domino's Pizza-aac өмнө пиццааг гэрт хүргэх үйлчилгээний зах зээл огт байгаагүй.
Брэндчилэх бол одоо байгаа зах зээлийн аль болох их хувийг эзлэх явдал гэдэг ташаа ойлголт юм. Интернэтээр бизнесээ өргөжүүлэх хэрэгтэй гэж ойлгон бүтээгдэхүүний нэр төрлөө олшруулж эхэлдэг. Гэтэл үнэн хэрэг дээрээ брэндчилэх нь зах зээлд эзлэх хувийг нэмэгдүүлэхтэй огтхон ч хамаагүй юм.
Брэндчилэхийн утга учир нь шинэ нэр төрлийн бүтээгдэхүүн бий болгоход оршдог. Шинэ нэр төрөлд анхных болж чадсанаар өсөж буй шинэ зах зээлд лидер болох боломж бий гэдгийг мартаж болохгүй. Цоо шинэ зүйлийг бүтээн брэндээ тунхаглахын тулд дараах зүйлсийг хийх шаардлагатай. Үүнд:
· Брэндзэ анхных, цорын ганц, жинхэнэ, тзргүүн болохыг илэрхийлэх, энэ үгнүүдийн аль нэгийг байнга хэрэглэх;
· Бүтээгдэхүүний шинэ нэр төрлийг бий болгох.
Шинэ нэр төрөл бий болгохгүйгээр брэнд хөгжүүлэх амархан боловч үр дүн нь бага. Apple компани анх Newton-ыг гаргахдаа шинэ нэр төрлийн тухай огтхон ч дурьдаагүй юм. Бүтээгдэхүүнээ зах зээлд гаргахдаа ердөө "хувийн дижитал туслах" гэж нэрлэв. Компьютер, дижитал утас, дижитал аппарат бүгд л хүний дижитал туслахууд. Apple-ын алдаа бүтээгдэхүүнээ зах зээлд байгаа бусад дижитал туслахуудаас ялгаруулж чадаагүйд оршино. Тэгээд дараа нь "Энэ юу вэ?" гэсэн реклам явуулж алдаагаа улам лавшруулав. Асуултыг асуухаас өмнө хзрэглэгчдэд хариултыг өгөх нь зүйтэй байсан болов уу?
Үнэн хэрэг дээрээ хүмүүс шинэ брэндийн нэрийг бус харин түүний шинэ төрлийн бүтээгдэхүүнийг сонирхдог. "Domino's" гэсэн нзрнээс илүү захиалсан пиццаг 30 минутанд амжиж ирэх эсэхийг л сонирхдог. Callaway-ыг биш гольфын том цохиур амжилтанд хэр нөлөөлөхийг, Prince-ийг биш харин арай том хэмжээний теннисны ракет сайн эсэхийг л анхаардаг. Бүтээгдэхүүний цоо шинэ нэр төрлийг бий болгон давшингуйгаар нэвтрүүлэх нь хүчтэй брэндийг бий болгож зах зээлийг өргөтгөнө.
EatZi's энэ зарчмын дагуу рестораны салбарт шинийг санаачлав. Салбар тус бүрийнх нь жилийн орлого 14 сая долларт хүрдэг (Дэлхийн хамгийн өндөр орлоготой ресторан болох Нью- Йорк хотын Централ паркийн Tavern on the Green 20 сая долларын орлоготой байдаг). Хэдхэн салбартай EatZi's рестораны салбарт итгэмээргүй амжилт олж чадсан нь энгийн бөгөөд хялбар санаан дээр л тулгуурлан хөгжсөнд оршино. Өнгөрсөн жил америкчүүд 207 тзрбум долларыг ресторанд хооллохдоо зарцуулсан гэсэн баримтаас үзэхэд анхаарал татахуйц том бизнесийн салбар юм. Энэ мөнгөний 51 хувийг гаднаас захиалга эсвэл гзрт хүргэх үйлчилгээ эзэлж байна. EatZi's рестораны бизнест хүргэх үйлчилгээгээр амжилт олсон нь Little Caesars-ын пиццаны салбарт амжилт олсонтой зарчмын хувьд ижил.
Пицца ч бай хоол ч бай зорилтот зах зээлээ нарийсгах замаар брэнд бүтээж болно. Үүний дараа брэндийн нэрийг шинэ төрлийн бүтээгдэхүүний нийтлэг нэр болгон брэндээ бус бүтээгдэхүүний нэр төрлөө өргөжүүлэх хэрэгтэй. Пиццаг хүргэх үйлчилгээ ямар давуу талтай вэ? Энэ нь пиццаг хамгийн хямд борлуулах арга юм. Үйлчлэгч, кассчин гэх мэт зардал гаргахгүйгээр өрсөлдөгчөөсөө хамаагүй хямд үнэ санал болгох боломж нээгдэнэ. "Pizza Pizza" уриан дoop нэг пиццаны үнээр хоёрыг санал болгов.
EatZi's брэндээ бус бүтээгдэхүүнээ өөрөөр хэлбэл "Хоолны дэлгүүрээ" өргөжүүлэхийн үүднээс гэрт хоол хүргзлтийн давуу талыг одоог хүртэл бусдад ойлгуулах амар биш ажилтай. Гэхдзз анхных болохоор хүмүүсийн сонирхолыг татах боломж бий. Гэтэл цаг хугацаа өнгөрч өрсөлдөгч нар гарч ирэхэд байдал яах вэ? Ихэнхи компани шинэ нэр төрлийн бүтээгдэхүүн гаргах гэж яарна. Тзд бүтээгдэхүүнээ зax зээлд бататгах биш харин нэр төрлөө олшруулж алддаг. Хамгийн гол нь бялууны нэг зүсмийг биш харин бялуугаа бүтнээр нь томруулах хэрэгтэй гэдгийг ойлгодоггүй. Өрсөлдөгч гарч ирэн зах зээлд эзлэх хувиа 100-аас 90, 80, 70 хүртэл алдах тэр үед компанийн удирдлага зах зээлд эзлэх хувиа буцааж авах гэж тэмцэн шинэ нэр төрлийн бүтээгдэхүүн гаргадаг. Гэтэл ямар ч лидер зах ззэлд 50-аас илүү хувийг эзэлж чаддаггүй. Байнга өрсөлдөгч гарч ирэх бөгөөд, нэг л мэдэхэд маш олон болдог. Брэндтэй нь бус харин бусад нэр төрлийн бүтээгдэхүүнтэй өрсөлдөх нь илүү чухал юм.
Салбартаа тэргүүлэгч Greyhound (хот хоорондын тзэврийн компани) "Жолоогоо бидэнд даатга, автобусанд суугаад яв" гэж уриалсантай нэгэн адил EatZi's "Хоол хийхийг бидзнд даатга манайхаас хоолоо ав" гэсэн уриатай гэж хэлж болно.
EatZi's ч бай ямар нэг салбарын тэргүүлэгчийн хувьд өрсөлдөгчөөс илүү туслагч үгүй. Өрсөлдөгчтэй байснаар лидерийн зax зээл дэх хувь буурах ч хэрэглэгчдийн анхаарлыг илүү татаж чаддаггийг мартаж болохгүй. Polaroid-ын хамгийн том алдааны нэг нь Kodak-ийг поларойд буюу экспресс фото зургийн зах зээлээс хөөж гаргасанд оршино. Магадгүй хэдэн сая доллар хожсон байх гэхдээ "бялуу"-г томруулж чадах өрсөлдөгчөө алдсан (Coca-Cola, Pepsi нарын "Рекламын дайн" аль аль талдаа ашигтай юм. Учир нь хэвлэл телевизийн анхаарлыг татан хэрэглэгчдийн ундаа уух сонирхолыг өдөөдөг).
Олон жилийн өмнө хүүхдийн шампунийн лидер брэнд Johnson&Johnson зах зээлээ өргөтгөх үүднээс бүтээгдэхүүнээ дан ганц хүүхдүүд бус мөн томчуудад хэрэглүүлэх зар сурталчилгаагаа эхлэв: "Та өдөр бүр үсэз угаадаг, таньд зөөлөн шампунь хэрэгтэй. Хүүхдийн шампунээс зөөлөн шампунь байна гэж үү?". Маш ухаалаг арга байгаа биз. Үүний үр дүнд Johnson&Johnson хүүхдийн шампунийг томчууд өргөнөөр хэрэглэж борлуулалт нь нэмэгдэв. Магадгүй өөртэй нь нэгэн адил хүүхдийн шампунийг томчуудад санал болгох өрсөлдөгчтэй байсан бол илүү их борлуулалтанд хүрэх байсан. Гэтэл тийм өрсөлдөгч харамсалтай нь байсангүй. Лидер нь брэндээ бус харин зах зээлээ өргөтгөх ёстой гэдгийг санаарай. Read More......
Жинхэнэ лидер бүтээгдэхүүний нэр төрлөө олшруулах бус харин цоо шинэ нэр төрлийн бүтээгдэхүүн бий болгодог.
Төвлөрөх зарчмын дагуу брэнд хүчээ төвлөрүүлэн илүү хүчтэй болдог. Тэгвэл брэндээ "агшааж" зах зээлээ нарийсгаснаар шинэ нэр төрлийг бий болгож болдог байна. Stolichnaya болон Absolut-aac өмнө үнэтэй водканы; Mercedes-Benz-ээс өмнө үнэтэй машины; Domino's Pizza-aac өмнө пиццааг гэрт хүргэх үйлчилгээний зах зээл огт байгаагүй.
Брэндчилэх бол одоо байгаа зах зээлийн аль болох их хувийг эзлэх явдал гэдэг ташаа ойлголт юм. Интернэтээр бизнесээ өргөжүүлэх хэрэгтэй гэж ойлгон бүтээгдэхүүний нэр төрлөө олшруулж эхэлдэг. Гэтэл үнэн хэрэг дээрээ брэндчилэх нь зах зээлд эзлэх хувийг нэмэгдүүлэхтэй огтхон ч хамаагүй юм.
Брэндчилэхийн утга учир нь шинэ нэр төрлийн бүтээгдэхүүн бий болгоход оршдог. Шинэ нэр төрөлд анхных болж чадсанаар өсөж буй шинэ зах зээлд лидер болох боломж бий гэдгийг мартаж болохгүй. Цоо шинэ зүйлийг бүтээн брэндээ тунхаглахын тулд дараах зүйлсийг хийх шаардлагатай. Үүнд:
· Брэндзэ анхных, цорын ганц, жинхэнэ, тзргүүн болохыг илэрхийлэх, энэ үгнүүдийн аль нэгийг байнга хэрэглэх;
· Бүтээгдэхүүний шинэ нэр төрлийг бий болгох.
Шинэ нэр төрөл бий болгохгүйгээр брэнд хөгжүүлэх амархан боловч үр дүн нь бага. Apple компани анх Newton-ыг гаргахдаа шинэ нэр төрлийн тухай огтхон ч дурьдаагүй юм. Бүтээгдэхүүнээ зах зээлд гаргахдаа ердөө "хувийн дижитал туслах" гэж нэрлэв. Компьютер, дижитал утас, дижитал аппарат бүгд л хүний дижитал туслахууд. Apple-ын алдаа бүтээгдэхүүнээ зах зээлд байгаа бусад дижитал туслахуудаас ялгаруулж чадаагүйд оршино. Тэгээд дараа нь "Энэ юу вэ?" гэсэн реклам явуулж алдаагаа улам лавшруулав. Асуултыг асуухаас өмнө хзрэглэгчдэд хариултыг өгөх нь зүйтэй байсан болов уу?
Үнэн хэрэг дээрээ хүмүүс шинэ брэндийн нэрийг бус харин түүний шинэ төрлийн бүтээгдэхүүнийг сонирхдог. "Domino's" гэсэн нзрнээс илүү захиалсан пиццаг 30 минутанд амжиж ирэх эсэхийг л сонирхдог. Callaway-ыг биш гольфын том цохиур амжилтанд хэр нөлөөлөхийг, Prince-ийг биш харин арай том хэмжээний теннисны ракет сайн эсэхийг л анхаардаг. Бүтээгдэхүүний цоо шинэ нэр төрлийг бий болгон давшингуйгаар нэвтрүүлэх нь хүчтэй брэндийг бий болгож зах зээлийг өргөтгөнө.
EatZi's энэ зарчмын дагуу рестораны салбарт шинийг санаачлав. Салбар тус бүрийнх нь жилийн орлого 14 сая долларт хүрдэг (Дэлхийн хамгийн өндөр орлоготой ресторан болох Нью- Йорк хотын Централ паркийн Tavern on the Green 20 сая долларын орлоготой байдаг). Хэдхэн салбартай EatZi's рестораны салбарт итгэмээргүй амжилт олж чадсан нь энгийн бөгөөд хялбар санаан дээр л тулгуурлан хөгжсөнд оршино. Өнгөрсөн жил америкчүүд 207 тзрбум долларыг ресторанд хооллохдоо зарцуулсан гэсэн баримтаас үзэхэд анхаарал татахуйц том бизнесийн салбар юм. Энэ мөнгөний 51 хувийг гаднаас захиалга эсвэл гзрт хүргэх үйлчилгээ эзэлж байна. EatZi's рестораны бизнест хүргэх үйлчилгээгээр амжилт олсон нь Little Caesars-ын пиццаны салбарт амжилт олсонтой зарчмын хувьд ижил.
Пицца ч бай хоол ч бай зорилтот зах зээлээ нарийсгах замаар брэнд бүтээж болно. Үүний дараа брэндийн нэрийг шинэ төрлийн бүтээгдэхүүний нийтлэг нэр болгон брэндээ бус бүтээгдэхүүний нэр төрлөө өргөжүүлэх хэрэгтэй. Пиццаг хүргэх үйлчилгээ ямар давуу талтай вэ? Энэ нь пиццаг хамгийн хямд борлуулах арга юм. Үйлчлэгч, кассчин гэх мэт зардал гаргахгүйгээр өрсөлдөгчөөсөө хамаагүй хямд үнэ санал болгох боломж нээгдэнэ. "Pizza Pizza" уриан дoop нэг пиццаны үнээр хоёрыг санал болгов.
EatZi's брэндээ бус бүтээгдэхүүнээ өөрөөр хэлбэл "Хоолны дэлгүүрээ" өргөжүүлэхийн үүднээс гэрт хоол хүргзлтийн давуу талыг одоог хүртэл бусдад ойлгуулах амар биш ажилтай. Гэхдзз анхных болохоор хүмүүсийн сонирхолыг татах боломж бий. Гэтэл цаг хугацаа өнгөрч өрсөлдөгч нар гарч ирэхэд байдал яах вэ? Ихэнхи компани шинэ нэр төрлийн бүтээгдэхүүн гаргах гэж яарна. Тзд бүтээгдэхүүнээ зax зээлд бататгах биш харин нэр төрлөө олшруулж алддаг. Хамгийн гол нь бялууны нэг зүсмийг биш харин бялуугаа бүтнээр нь томруулах хэрэгтэй гэдгийг ойлгодоггүй. Өрсөлдөгч гарч ирэн зах зээлд эзлэх хувиа 100-аас 90, 80, 70 хүртэл алдах тэр үед компанийн удирдлага зах зээлд эзлэх хувиа буцааж авах гэж тэмцэн шинэ нэр төрлийн бүтээгдэхүүн гаргадаг. Гэтэл ямар ч лидер зах ззэлд 50-аас илүү хувийг эзэлж чаддаггүй. Байнга өрсөлдөгч гарч ирэх бөгөөд, нэг л мэдэхэд маш олон болдог. Брэндтэй нь бус харин бусад нэр төрлийн бүтээгдэхүүнтэй өрсөлдөх нь илүү чухал юм.
Салбартаа тэргүүлэгч Greyhound (хот хоорондын тзэврийн компани) "Жолоогоо бидэнд даатга, автобусанд суугаад яв" гэж уриалсантай нэгэн адил EatZi's "Хоол хийхийг бидзнд даатга манайхаас хоолоо ав" гэсэн уриатай гэж хэлж болно.
EatZi's ч бай ямар нэг салбарын тэргүүлэгчийн хувьд өрсөлдөгчөөс илүү туслагч үгүй. Өрсөлдөгчтэй байснаар лидерийн зax зээл дэх хувь буурах ч хэрэглэгчдийн анхаарлыг илүү татаж чаддаггийг мартаж болохгүй. Polaroid-ын хамгийн том алдааны нэг нь Kodak-ийг поларойд буюу экспресс фото зургийн зах зээлээс хөөж гаргасанд оршино. Магадгүй хэдэн сая доллар хожсон байх гэхдээ "бялуу"-г томруулж чадах өрсөлдөгчөө алдсан (Coca-Cola, Pepsi нарын "Рекламын дайн" аль аль талдаа ашигтай юм. Учир нь хэвлэл телевизийн анхаарлыг татан хэрэглэгчдийн ундаа уух сонирхолыг өдөөдөг).
Олон жилийн өмнө хүүхдийн шампунийн лидер брэнд Johnson&Johnson зах зээлээ өргөтгөх үүднээс бүтээгдэхүүнээ дан ганц хүүхдүүд бус мөн томчуудад хэрэглүүлэх зар сурталчилгаагаа эхлэв: "Та өдөр бүр үсэз угаадаг, таньд зөөлөн шампунь хэрэгтэй. Хүүхдийн шампунээс зөөлөн шампунь байна гэж үү?". Маш ухаалаг арга байгаа биз. Үүний үр дүнд Johnson&Johnson хүүхдийн шампунийг томчууд өргөнөөр хэрэглэж борлуулалт нь нэмэгдэв. Магадгүй өөртэй нь нэгэн адил хүүхдийн шампунийг томчуудад санал болгох өрсөлдөгчтэй байсан бол илүү их борлуулалтанд хүрэх байсан. Гэтэл тийм өрсөлдөгч харамсалтай нь байсангүй. Лидер нь брэндээ бус харин зах зээлээ өргөтгөх ёстой гэдгийг санаарай. Read More......
