Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийн байдал 2008 оны эхний дєрєвдvгээр сарын байдлаар:
Улсын нэгдсэн тєсєв
Нэгдсэн тєсвийн нийт орлого, тусламжийн дvн 2008 оны эхний 4 сарын байдлаар 684.6 тэрбум тєгрєг, нийт зарлага ба эргэж тєлєгдєх цэвэр зээл 635.8 тэрбум тєгрєг болж, нийт тэнцэл 48.7 тэрбум тєгрєгийн ашигтай гарсан боловч ємнєх оны мєн vеийнхээс 16.8 тэрбум тєгрєгєєр буурчээ. Тєсвийн урсгал орлого 680.5 тэрбум тєгрєг, урсгал зардал 541.6 тэрбум тєгрєг болж, урсгал тэнцэл 138.9 тэрбум тєгрєгийн ашигтай гарч, ємнєх оны мєн vеийнхээс 25.6 тэрбум тєгрєгєєр єсчээ.
Татварын нийт орлого ємнєх оны мєн vеийнхээс 77.8 хувь, vvнээс зарим бvтээгдэхvvний vнийн єсєлтийн албан татвар 2.6 дахин, гадаад худалдааны татварын орлого 78.4 хувь, онцгой албан татвар 57.8 хувь, нэмэгдсэн єртгийн албан татвар 68.5 хувиар тус тус єссєн байна.
Татварын бус орлого 87.2 тэрбум тєгрєгт хvрч, ємнєх оны мєн vеийнхээс 25.8 хувиар буурчээ. Улсын нэгдсэн тєсвийн нийт зарлага, эргэж тєлєгдєх цэвэр зээлийн дvнд урсгал зардал 85.2 хувь, хєрєнгийн зардал 9.0 хувь, эргэж тєлєгдєх цэвэр зээл 5.8 хувийг эзэлж байгаа нь ємнєх оны мєн vеийнхээс урсгал зардлын эзлэх хувийн жин 2.2 пунктээр буурч, хєрєнгийн зардлын эзлэх хувийн жин 1.8 пункт, эргэж тєлєгдєх цэвэр зээлийн хувийн жин 0.4 пунктээр тус тус єслєє. Хєрєнгийн санхvvжилтэд 2008 оны эхний 4 сард 57.1 тэрбум тєгрєг зарцуулсан нь ємнєх оны мєн vетэй харцуулахад 2.0 дахин буюу 29.2 тэрбум тєгрєгєєр нэмэгдсэн боловч, тєлєвлєсєн хэмжээнээс 73.2 хувь буюу 156.3 тэрбум тєгрєгєєр дутуу санхvvжигджээ.
Мєнгє, зээл, vнэт цаасны зах зээл
Mонгол банкны мэдээгээр мєнгєний нийлvvлэлт (M2) 2008 оны 4 дvгээр сарын эцэст 2 466.2 тэрбум тєгрєгт хvрсэн нь ємнєх сарынхаас 0.5 хувь буюу 11.2 тэрбум тєгрєгєєр, ємнєх оны мєн vетэй харьцуулахад 30.9 хувь буюу 582.6 тэрбум тєгрєгєєр тус тус єссєн байна. Гvйлгээнд байгаа бэлэн мєнгє 2008 оны 4 дvгээр сарын эцэст 344.1 тэрбум тєгрєгт хvрсэн нь ємнєх сарынхаас 4.8 хувь буюу 15.6 тэрбум тєгрєгєєр, ємнєх оны мєн vетэй харьцуулахад 10.1 хувь буюу 31.7 тэрбум тєгрєгєєр нэмэгдлээ. Иргэд, байгууллагын тєгрєгийн хугацаат хадгаламж ємнєх сарынхаас 5.1 хувь буюу 58.4 тэрбум тєгрєгєєр буурсан бол ємнєх оны мєн vетэй харьцуулахад 27.5 хувь буюу 235.4 тэрбум тєгрєгєєр нэмэгдэж 1090.9 тэрбум тєгрєгт хvрэв. Гадаад валютын хадгаламж 430.5 тэрбум тєгрєгт хvрсэн нь ємнєх сарынхаас 1.9 хувь буюу 8.2 тэрбум тєгрєгєєр, ємнєх оны мєн vетэй харьцуулахад 42.0 хувь буюу 127.3 тэрбум тєгрєгєєр илvv байна.
Монгол банкны мэдээгээр аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд олгосон нийт зээлийн єрийн vлдэгдэл ємнєх оны мєн vетэй харьцуулахад 64.9 хувиар єсч, 2 436.5 тэрбум тєгрєгт хvрсэн байна. Иргэдийн хэвийн зээлийн єрийн vлдэгдэл 81.3 хувиар єссєн бол хувийн секторт 64.5 хувь, бусад екторынх 23.3 хувь, санхvvгийн бусад байгууллагынх 3.6 дахин єсч, улсын секторынх 39.2 хувиар уурчээ. Харин хугацаа хэтэрсэн зээлийн єрийн vлдэгдэл 23.7 хувь, чанаргvй зээлийн єрийн лдэгдэл 1.0 хувь єсєв. Банкны системийн хэмжээгээр чанаргvй зээл 67.1 тэрбум тєгрєгт хvрч, нийт зээлийн рийн vлдэгдлийн 2.8 хувийг эзэлж байгаа нь ємнєх оны мєн vеийнхээс 1.3 пунктээр буурсан байна. Тєгрєгийн ам. доллартай харьцах нэрлэсэн ханш 2008 оны 4 дvгээр сарын эцэст 1164.94 тєгрєг болж 2007 оны мєн vетэй харьцуулахад 0.01 хувь чангарав.
Харин тєгрєгийн евротой харьцах нэрлэсэн ханш 1811.95 тєгрєгт хvрсэн нь 2007 оны мєн vетэй харьцуулахад 14.4 хувь, тєгрєгийн юаньтай харьцах нэрлэсэн ханш 166.71 тєгрєг болж 10.4 хувь суларсан байна. Хєрєнгийн биржид vнэт цаасны арилжаа 2008 оны 4 дvгээр сард нийт 22 удаа явагдаж, 3.4 сая ширхэг vнэт цаас арилжигдаж, 3.7 тэрбум тєгрєгийн гvйлгээ хийгдэв. Арилжигдсан vнэт цаасны тоо 2008 оны 3 дугаар сартай харьцуулбал42.4 хувь, гvйлгээний хэмжээ нь 2.2 хувиар буурсан байна. Ємнєх оны мєн vетэй харьцуулахад арилжигдсан vнэт цаасны тоо 2.7 дахин, гvйлгээний хэмжээ 3.0 дахин буурав.
ТОП-20 дундаж индекс 2008 оны 4 дvгээр сард 12445.8 болж, ємнєх сарынхаас 223.2 нэгжээр буурчээ.
Хєрєнгийн зах зээл дээр vйл ажиллагаа явуулж байгаа хувьцаат компаний нийт vнэт цаасны зах зээлийн vнэлгээ 2008 оны 4 дvгээр сард 842.3 тэрбум тєгрєгт хvрч, ємнєх сарынхаас 5.4 хувиар буюу 47.6 тэрбум тєгрєгєєр буурсан байна...
Хэрэглээний vнийн индекс
Хэрэглээний бараа, vйлчилгээний vнэ улсын дvнгээр 2008 оны 4 дvгээр сард ємнєх сартай харьцуулахад 5.1 хувь єсчээ. Энэ єсєлтєд хvнсний барааны бvлгийн vнийн дvн ємнєх сартай харьцуулахад 11.1 хувь нэмэгдсэн нь голлон нєлєєлжээ. Харин боловсролын vйлчилгээний бvлгийн дvнгээр vнэ тогтвортой, холбооны хэрэгсэл, шуудангийн vйлчилгээний бvлгийнх 0.4 хувь буурсан бєгєєд тэдгээрээс бусад бvлгийн vнэ дvнгээрээ 0.4-5.6 хувь єссєн байна. Хэрэглээний бараа, vйлчилгээний vнэ улсын дvнгээр 2007 оны жилийн эцсийнхээс 13.8 хувь єссєн байна. Энэ єсєлтєд хvнсний барааны бvлгийн vнэ 29.3 хувь, эм, тариа, эмнэлгийн vйлчилгээнийх 10.1 хувь, согтууруулах ундаа, тамхиных 7.7 хувь, тээврийн бvлгийнх 4.7 хувь, хувцас, бєс бараа, гутлынх 3.4 хувь нэмэгдсэн нь голлон нєлєєлжээ. Хэрэглээний бараа, vйлчилгээний vнэ 2008 оны 4 дvгээр сард ємнєх сартай харьцуулахад бvх аймаг болон нийслэлд 2.3-9.2 хувиар єслєє.
Гадаад худалдаа
Гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 2008 оны эхний 4 сарын байдлаар 1 722.9 сая ам.доллар, vvнээс экспорт 771.2 сая, импорт 951.7 сая ам.доллар болж, гадаад худалдааны тэнцэл 180.5 сая ам.долларын алдагдалтай гарлаа. Нийт бараа эргэлт ємнєх оны мєн vеийнхээс 69.6 хувь, экспорт 53.2 хувь, импорт 85.8 хувиар тус тус єслєє. Ємнєх оны мєн vетэй харьцуулахад экспортын дvнд єндєр хувийн жин эзэлдэг эрдэс бvтээгдэхvvн 167.6 сая ам.доллараар, vнэт ба хагас vнэт чулуу, металл гоёлын зvйлс 109.0 саяам.доллараар нэмэгдэж, харин тvvхий болон боловсруулсан арьс, шир, ангийн vс, эдгээрээр хийсэн эдлэл 3.5 сая ам.доллараар, vндсэн тємєрлєг болон тvvгээр хийсэн бvтээгдэхvvн 3.3 сая ам.доллараар, нэхмэл болон нэхмэл бvтээгдэхvvн 3.0 сая ам.доллараар, мал амьтад, тэдгээрээс гаралтай бvтээгдэхvvн 1.1 сая ам.доллараар буурчээ.
Зэсийн баяжмалын экспортын биет хэмжээ ємнєх оны мєн vеийнхээс 2.7 хувь, vнийн дvн нь 41.4 хувиар єссєн байна. Нэг тонн зэсийн баяжмалын vнэ ємнєх оны эхний 4 сарын дунджаар 1 054.3 ам.доллар байсан бол 2008 оны эхний 4 сарын дунджаар 1 452.2 ам.доллар болж,37.7 хувиар єсєв. Импортын дvнд єндєр хувийн жин эзэлдэг эрдэс бvтээгдэхvvний импорт 115.8 сая ам.доллараар, авто, агаар, усан замын тээврийн хэрэгсэл, тэдгээрийн эд ангийн импорт 91.3 сая ам.доллараар, машин, механик тєхєєрємж, цахилгаан хэрэгсэл, дуу хураагч, зурагт, тэдгээрийн сэлбэг, эд ангийн импорт 48.0 сая ам.доллараар, vндсэн тємєрлєг тvvгээр хийсэн бvтээгдэхvvн 38.5 сая ам. доллараар, хvнсний бэлэн бvтээгдэхvvн 20.0 сая ам.доллараар, ургамлын гаралтай бvтээгдэхvvний импорт 14.6 сая ам.доллараар, хими, химийн vйлдвэрийн бvтээгдэхvvн 12.7 сая ам доллараар єсч, харин нэхмэл болон нэхмэл бvтээгдэхvvний импорт 2.1 сая ам доллараар буурав.
Ємнєх оны мєн vеийнхээс автобензиний импортын биет хэмжээ 22.6 мянган тонноор, vнийн дvн нь 42.2 сая ам.доллараар, хєнгєн тэрэгний импортын биет хэмжээ 6.7 мянган ширхэг, vнийн дvн нь 35.5 сая ам.доллараар, гурилын импортын биет хэмжээ 22.5 мянган тонн, vнийн дvн нь 15.9 сая ам.доллараар нэмэгдэж, харин цахилгаан эрчим хvчний импортын биет хэмжээ 41.3 сая квт.цаг, vнийн дvн нь 105.5 мянган ам. Доллараар буурчээ.
Аж vйлдвэр
Аж vйлдвэрийн нийт бvтээгдэхvvний vйлдвэрлэл 2008 оны эхний 4 сарын байдлаар 2005 оны зэрэгцvvлэх vнээр 507.2 тэрбум тєгрєг болж, ємнєх оны мєн vеийнхээс 4.4 хувь буюу 21.4 тэрбум тєгрєгєєр єссєн байна.
Ємнєх оны мєн vетэй харьцуулахад ус ариутгал, усан хангамж, мод, модон эдлэл vйлдвэрлэл, цахилгаан, дулаан, уур vйлдвэрлэл, нvvрс олборлолт, хvнсний бvтээгдэхvvн, ундаа vйлдвэрлэл, мебель тавилга vйлдвэрлэл, боловсруулах салбарын бусад бvтээгдэхvvн vйлдвэрлэл, бусад ашигт малтмал олборлолт, нийтлэх, хэвлэх, дуу бичлэг хийх ажиллагаа, тємрийн vйлдвэрлэл, тємєрлєг ус эрдэс бодисоор хийсэн эдлэл vйлдвэрлэл, резин болон хуванцар бvтээгдэхvvний vйлдвэрлэл, газрын тос, шатдаг хий олборлолт, цахилгаан машин хэрэгсэл vйлдвэрлэл, химийн бvтээгдэхvvн vйлдвэрлэл, бичиг хэргийн болон тооцоолох техник vйлдвэрлэл, тамхи vйлдвэрлэл, кокс, шингэн болон цацраг идэвхт тvлш vйлдвэрлэл зэрэг салбарын vйлдвэрлэл 3.9 хувиас 7.3 дахин єсч, харин эмнэлгийн багаж хэрэгсэл, нарийн хэмжvvр, хараа зvйн хэрэгсэл, цаг vйлдвэрлэл, металлын хvдэр олборлолт, арьс, шир боловсруулах, ширэн эдлэл, гутал vйлдвэрлэл, нэхмэлийн vйлдвэрлэл, хувцас vйлдвэрлэл, vслэг арьс боловсруулалт, цаас, цаасан бvтээгдэхvvн vйлдвэрлэл, машин тоног тєхєєрємжєєс бусад тємєр эдлэл vйлдвэрлэл зэрэг салбарын vйлдвэрлэлт 4.2-53.6 хувь буурсан байна.
Аж vйлдвэрийн мэдээнд хамрагдсан гол нэрийн бvтээгдэхvvнийг ємнєх оны мєн vетэй харьцуулбал 55.6 хувийнх нь vйлдвэрлэл єсч, 44.4 хувийнх нь vйлдвэрлэл буурсан байна. Аж vйлдвэрийн гол нэр тєрлийн бvтээгдэхvvнээс цахилгаан, нvvрс, тvгээсэн цэвэр ус, газрын тос, хайлуур жоншны баяжмал, цайрын баяжмал, малын мах, хиамны зvйл, тараг, малын тэжээл, талх, нарийн боов, чихэр, гоймон, архи, пиво, цэвэр ус, жvvс, тамхи, хивс, шахмал эм, тарилгын эм, цемент, шохой, шавардлагын зуурмаг, тємєр бетон эдлэл, бетон дэр, металл бэлдэц, металл цувимал зэрэг бvтээгдэхvvний vйлдвэрлэл биет хэмжээгээр єсч; харин 35 хувийн агуулгад шилжvvлсэн зэсийн баяжмал, 47 хувийн агуулгад шилжvvлсэн молибдений баяжмал, алт, гурил, жигнэмэг, спирт, дарс, єлєн гэдэс, катодын зэс, цул бетон, ган тємєр хийц, нэг удаагийн тариур, лаа зэрэг бvтээгдэхvvний vйлдвэрлэл биет хэмжээгээр буурсан байна. Аж vйлдвэрийн салбарын дvнгээр 2008 оны эхний 4 сарын байдлаар 868.3 тэрбум тєгрєгийн (оны vнээр) бvтээгдэхvvнийг дотоод, гадаадын зах зээлд борлуулав.
Тээвэр
Тємєр замаар 2008 оны эхний 4 сард 5.0 сая тонн ачаа, давхардсан тоогоор 1.4 сая зорчигч тээвэрлэсэн нь ноднингийн мєн vеийнхээс тээсэн ачаа 3.7 хувь буюу 178.5 мянган тонноор єсч, зорчигчдын тоо 2.3 хувь буюу 32.5 мянган хvнээр буурчээ. Харин 2008 оны 4 дvгээр сард ємнєх сартай харьцуулахад тємєр замаар тээсэн зорчигч 3.2 хувь буюу 11.0 мянган хvнээр нэмэгдэн, тээсэн ачаа 3.2 хувь буюу 40.5 мянган тонноор буурсан байна.
Агаарын тээврээр 2008 оны эхний 4 сард 584.4 тонн ачаа, давхардсан тоогоор 99.7 мянган зорчигч тээвэрлэсэн нь ноднингийн мєн vетэй харьцуулахад тээсэн ачаа 11.1 хувь буюу 58.2 тонноор, зорчигчдын тоо 5.3 хувь буюу 5.0 мянган хvнээр єслєє. Тємєр зам болон агаарын тээврийн салбарын нийт орлого 2008 оны эхний 4 сард 88.3 тэрбум тєгрєгт хvрч, ноднингийн мєн vеийнхээс 21.1 хувь буюу 15.4 тэрбум тєгрєгєєр нэмэгдсэн байна.
Ажилгvйчvvд
Аймаг, нийслэлийн хєдєлмєр, халамжийн vйлчилгээний хэлтэс (ХХVХ)-т бvртгэлтэй ажилгvйчvvдийн тоо 2008 оны 4 дvгээр сарын эцсийн байдлаар 31.9 мянга болж, ємнєх оны мєн vеийнхээс 5.8 хувь буюу 2.0 мян.хvнээр буурсан байна. Улсын хэмжээгээр 18.0 мянган эмэгтэй ажилгvй гэж бvртгvvлсэн нь нийт бvртгэлтэй ажилгvйчvvдийн 56.5 хувийг эзэлж байна. Бvртгэлтэй ажилгvйчvvдээс 2008 оны эхний 4 сарын байдлаар 10.0 мян.хvн ажилд орсны 19.0 хувь нь тєрийн ємчит vйлдвэрийн газар, тєсєвт байгууллагад, 81.0 хувь нь компани, хоршоо, бусад байгууллагад ажилд оржээ.
Эрvvл мэнд
Тєрсєн хvvхдийн тоо 2008 оны эхний 4 сарын байдлаар 20.2 мянга болж, ємнєх оны мєн vеийнхээс 24.7 хувь буюу 4.0 мянган хvvхдээр, амаржсан эх 20.1 мянга болж, 24.6 хувь буюу 4.0 мянган эхээр нэмэгджээ. Нэг хvртэлх насандаа 440 хvvхэд эндэж, ємнєх оны мєн vетэй харьцуулахад 33.3 хувь буюу 110 хvvхдээр нэмэгдэж, 1-5 хvртэлх насандаа 84 хvvхэд эндэж, ємнєх оны мєн vетэй харьцуулахад ижил тvвшинд байна. Эхийн эндэгдэл 7 болсон нь ємнєх оны мєн vеийнхээс 63.2 хувь буюу 12 эхээр буурчээ.
2008 оны эхний 4 сард 1000 амьд тєрєлтєд ногдох нялхсын эндэгдэл 22 болж ємнєх оны мєн vеийнхээс 2 пунктээр єсч, харин 1000 амьд тєрєлтєд ногдох тав хvртэлх насны хvvхдийн эндэгдэл ємнєх оны мєн vеийнхтэй харьцуулахад ижил тvвшинд байна. Нялхсын эндэгдэл /1000 амьд тєрєлтєд ногдох/ Євєрхангай, Архангай, Дорноговь, Хэнтий, Говьсvмбэр, Увс, Сvхбаатар, Хєвсгєл, Баянхонгор аймагт улсын дунджаас дээгvvр байна.
Халдварт євчнєєр євчлєгчдийн тоо 12.8 мянга болсон нь ємнєх оны мєн vеийнхээс 11.8 хувь буюу 1.7 мянган хvнээр буурав. Вируст гепатитаар євчлєгчдийн тоо ємнєх оны мєн vеийнхээс 2.1 дахин, гонококкт халдвараар євчлєгчдийн тоо 12.3 хувь, тэмбvvгээр євчлєгчдийн тоо 8.6 хувь, салхин цэцгээр євчлєгчдийн тоо 5.9 хувь, трихомониазаар євчлєгчдийн тоо 5.1 хувиар єсч, харин цусан суулгаар євчлєгчдийн тоо 5.6 хувь, сvрьеэгээр євчлєгчдийн тоо 7.9 хувиар буурчээ. Вируст гепатит євчний дэгдэлт хvн амын дунд ялангуяа цэцэрлэг, сургуулийн насны хvvхдvvдийн дунд илvv эрчтэй тархсан байна. Нийт вируст гепатитаар євчлєгчдийн 91.6 хувь нь А хэлбэрийн вируст гепатитаар євчилсєн нь иргэдийн нийгмийн эрvvл ахуй, ариун цэврийн шаардлагыг хангаж чадахгvй байгаатай холбоотой гэсэн дvгнэлтийг мэргэжлийн байгууллагууд хийж байна. Улсын хэмжээнд 2008 оны эхний 4 сарын байдлаар нийт 5.1 мянган хvн нас барсанаас 26.7 хувь буюу 1374 нь эмнэлэгт нас баржээ. Ємнєх оны мєн vетэй харьцуулахад нийт нас барсан хvний тоо 6.9 хувиар єсчээ.
Эмнэлэгт нийт 228.7 мянган хvн хэвтэж эмчлvvлэв. Хувийн эмнэлгvvд 2008 оны эхний 4 сард 287.6 мянган хvнд vйлчилж, 2.2 тэрбум тєгрєгийн тєлбєртэй vйлчилгээ vзvvлжээ. Ємнєх оны мєн vетэй харьцуулахад хувийн эмнэлгээр vйлчлvvлсэн хvний тоо 1.4 хувиар буурч, vйлчилгээний тєлбєрийн хэмжээ 10.6 хувиар нэмэгджээ.
Гэмт хэрэг
2008 оны эхний 4 сард бvртгэгдсэн гэмт хэрэг 6.8 мянга болж ємнєх оны мєн vеийнхээс 5.7 хувь буюу 411 хэргээр буурчээ. Гэмт хэргийн гаралт 2007 онтой харьцуулахад Хэнтий, Говьсvмбэр, Баянхонгор, Баян-Єлгий, Орхон, Ємнєговь, Увс, Тєв, Хєвсгєл, Дорнод, Дорноговь, Дундговь, Сvхбаатар, Євєрхангай, Говь-Алтай аймагт 1.2-45.2 хувиар буурч, харин бусад аймаг, нийслэлд 0.9-19.5 хувь єссєн байна.
Ємнєх оны мєн vетэй харьцуулахад цэргийн албаны эсрэг гэмт хэрэг 27.3 хувь хvнийг санаатай алах гэмт хэрэг 25.0 хувь шvvн таслах ажиллагааны эсрэг гэмт хэрэг 25.0 хувь; бусдыг болгоомжгvй алах гэмт хэрэг 16.7 хувь; тээврийн хэрэгслийн хєдєлгєєний аюулгvй байдал, ашиглалтын журмын эсрэг гэмт хэрэг 11.6 хувь; ємчлєх эрхийн эсрэг гэмт хэрэг 13.9 хувь; (vvнээс: завших vрэгдvvлэх 41.0 хувь; булаалт 27.3 хувь, залилан 13.0 хувь; хулгай 12.1 хувь; дээрэм 5.2 хувь); захиргааны журмын эсрэг гэмт хэрэг 8.8 хувь; албан тушаалын гэмт хэрэг 8.6 хувь; нийгмийн аюулгvй байдлын эсрэг гэмт хэрэг 3.1 хувь; бусдыг амиа хорлоход хvргэх 2.3 хувь; аж ахуйн эсрэг гэмт хэрэг 1.6 хувиар буурчээ. Харин хvний амь бие, эрvvл мэндийн эсрэг гэмт хэрэг 5.2 хувь (vvнээс: иргэдийн эрх чєлєє, эрvvл мэндийн эсрэг гэмт хэрэг 9.3 хувь); хvvхэд, гэр бvл, нийгмийн ёс суртахууны эсрэг гэмт хэрэг 13.8 хувь; vндэсний аюулгvй байдлын эсрэг гэмт хэрэг 14.3 хувь; хvн амын эрvvл мэндийн эсрэг гэмт хэрэг 17.5 хувь; иргэдийн улс тєрийн болон бусад эрх, эрх чєлєєний эсрэг гэмт хэрэг 41.7 хувь; хvний эрх, эрх чєлєє, алдар хvнд, нэр тєрийн эсрэг гэмт хэрэг 50.0 хувь; байгаль хамгаалах журмын эсрэг гэмт хэрэг 3.3 дахин єсчээ. Гэмт хэргийн улмаас нийтдээ 9.9 тэрбум тєгрєгийн хохирол учирсны 64.6 хувь нь буюу 6.4 тэрбум тєгрєг нь иргэдийн ємчийн хохирол байна. Нийт хохирлын 17.4 хувийг нєхєн тєлvvлжээ.