Оюутолгойн гэрээний тєсєл
Оюутолгойн ордыг ашиглах хєрєнгє оруулалтын гэрээг батлах тухай хуулийн тєслийг УИХ-д єргєн мэдvvлсний дагуу парламент дахь намын бvлгvvд гэрээний тєслийг єчигдрєєс хаалттай хэлэлцэж эхэллээ. Єчигдрийг хvртэл энэхvv тєсєл Сангийн сайд, Эрдэс баялаг, эрчим хvчний сайд, Боловсрол, соёл шинжлэх ухааны сайд гэсэн гурван эрхмийн цvнхэнд хав дараатай байлаа. УИХ-ын гишvvд гэрээний тєслийг єчигдєр анх удаа гар дээрээ авч танилцав. Товчхондоо "Оюутолгойн гэрээ" гэх баримт бичиг нь оршил хэсэг, 16 бvлэг, 172 хэсэг, давхардсан тоогоор 273 заалттай, vvн дээр дєрвєн хавсралт бvхий нvсэр тєсєл болжээ. Гэрээний тєсєлд зарим албан татварын хувь хэмжээ, тооцох аргачлалыг манай улсын хуульд зааснаас єєрєєр тогтоосон учраас Засгийн газар Оюутолгойн хєрєнгє оруулалтын гэрээг хуулиар батлуулахыг зvйтэй гэж vзжээ.
Тухайлбал, Хєрєнгє оруулагч буюу Айвенхоу Майнз Монголиа Инк ХХК Зарим бvтээгдэхvvний vнийн єсєлтийн албан татварын тухай хуулийн дагуу албан татвар тєлєх vvрэг хvлээхгvй бєгєєд харин шинэ тєрлийн татвар болох Нєєцийн ашгийн нэмэлт тєлбєр тєлєхєєр гэрээний тєсєлд тусгажээ.
Оюутолгойн ордод ашиглалт явуулах Айвенхоу Майнз Монголиа Инк ХХК -ийн 34 хувийг Засгийн газар шууд эзэмшихээр тєсєлд заасан байна.
Монголын талын оролцоог цаашид 50 хувьд хvргэх асуудлыг хэлэлцэж энэхvv гэрээг сунгаснаас Хойш (30 жилийн дараа) нэг жилийн дотор Монголын тал нэмэлт 16 хувийг шилжvvлэн авах эрхтэй. Хєрєнгє оруулалтын гэрээний анхаарал татсан бvлэг, заалтуудын талаар дор тоймолъё.
Монгол Улсын Засгийн газарт ногдох хєрєнгє оруулалтын талаар: Оюутолгой тєслийг ашиглалтад оруулахад шаардагдах нийт хєрєнгийг Айвенхоу Майнз Лимитед, Рио Тинто компани бvрэн хариуцаж, ордыг ашиглалтад оруулах ба тєрийн ємчит "Эрдэнэс МГЛ" ХХК-ийн хєрєнгє оруулалтын зардлыг хvvгийн хамт ирээдvйд ногдох ногдол ашгаас эргэн тєлнє. Хєрєнгє оруулалтын гэрээний хавсралт болох Хувь нийлvvлэгчдийн гэрээнд зааснаар "Айвенхоу майнз Монголиа ХХК" єєрєє бие даан хєрєнгє босгох боломжтой бєгєєд хэрэв санхvvжилтийг компани єєрєє босгох тохиолдолд "Эрдэнэс МГЛ ХХК"-ийн зээлийн хэмжээ буурах эсвэл огт зээл авахгvй байх боломжтой юм байна.
Урьдчилгаа тєлбєрийн талаар: Монгол Улсын Засгийн газар 125 сая ам.долларыг урьдчилгаа тєлбєрт тооцож хєрєнгє оруулагчаас vе шаттайгаар авахаар тохиролцов. Энэ урьдчилгаа тєлбєрийг хvvтэй авах бєгєєд анхны тєлбєр авснаас хойш 4 жилийн дараа Засгийн газарт ногдох татвараас анхны буцаан суутгалт хийгдэж эхлэх боломжтой юм байна. Урьдчилсан тєлбєрийн талаар тусгай гэрээ байгуулах бєгєєд гэрээг Сангийн яамтай хєрєнгє оруулагч байгуулна.
Татварын орчны болон тєслийн эдийн засгийн vр єгєєжийн талаар:
-Тєслийн хугацаанд 7 тєрлийн татварыг (аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар, гаалийн албан татвар, нэмэгдсэн єртгийн албан татвар, газрын тосны бvтээгдэхvvнээс бусад онцгой албан татвар, ашигт малтмал ашигласны нєєцийн тєлбєр, тусгай зєвшєєрлийн тєлбєр, vл хєдлєх хєрєнгийн татвар) тогтворжуулж, бусад тєрлийн татварын хувь хэмжээг тухайн vед тогтоосон байдлаар тєлєх юм байна. Харин єєрчлєгдсєн тохиолдолд бусдаас ялгаварлан гадуурхахгvй байх, илvv тааламжтай нєхцєлийг ашиглаж болох зарчим баримталж байхаар заажээ.
-Ашигт малтмалын нєєц ашигласны тєлбєрийг 5 хувиар тєлєх бєгєєд "Ашигт малтмалын тухай хууль"-д заасны дагуу тєлнє.
-"Оюутолгой" тєслийн бvтээн байгуулалтын эхний vе болох барилга, байгууламжийг барьж ашиглалтад оруулах буюу хамгийн цаад хугацаа нь гэрээ хvчин тєгєлдєр болсноос хойш 7 жилийн туршид импортоор оруулж ирэх vйлдвэрлэлийн болон технологийн зориулалтаар ашиглах материал, угсарч суурилуулах тоног тєхєєрємж, хvнд механизмыг гаалийн албан татвараас чєлєєлєх асуудлыг 2007 оны гэрээний тєсєлд байснаар нь хэвээр vлдээжээ.
-"Айвенхоу Майнз Монголиа Инк" ХХК толгой компанидаа ногдол ашгаа шилжvvлсэн тохиолдолд суутгалын татвар ногдуулахгvй байхаар 2007 оны гэрээний тєсєлд тусгасныг хэвээр vлдээсэн байна.
Харин бусад тєрлийн шилжvvлгийн орлогод ногдуулах суутгалын татварыг Монгол Улсын Засгийн газраас Канад, Их Британи Умард Ирландын нэгдсэн вант, улсын Засгийн газар хооронд байгуулсан давхар татварын гэрээний дагуу болон хуульд заасны дагуу шийдвэрлэхээр заажээ.
-Алдагдал гарсан татварын жилийн дараахь дараалсан 8 жилийн албан татвар ногдуулах орлогоос хасч тооцохоор болсон байна.
-Оюутолгой тєслийн бvх хєрєнгє оруулалтын vр єгєєж 29.9 хувьд хvрэх тохиолдолд ашгаас 30 хувийн нєєцийн нэмэлт ашгийн тєлбєр ногдуулах юм байна. Энэхvv нэмэлт тєлбєрийг 25 хувийн аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар дээр нэмж авах юм. Зэсийн vнэ 6063 ам.доллар болж тєслийн єгєєжийн тvвшин тохирсон хэмжээнд хvрмэгц энэ тєлбєр vйлчилж эхлэхээр тооцжээ.
-Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 14.3-т зааснаар єр болон хєрєнгє оруулалтын хоорондын харьцааг 3:1 буюу 75-ыг харьцах нь 25 хувь байхаар заажээ.
-Элэгдэл хорогдлын шимтгэлийн хувьд Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн дагуу 10 жилийн хугацаанд элэгдэл байгуулж зардлаас хасах юм байна.
-"Айвенхоу Майнз Монголиа ХХК"-ийн єнєєг хvртэл хийсэн хєрєнгє оруулалтыг санхvvгийн хєндлєнгийн аудит хийж баталгажуулна. Санхvvгийн аудит хийсний дараа энэ зээлийн санхvvжилт нь компаний хєрєнгийн зардал болж, хєрєнгє талд бvртгэгдсэн бол vvнийг хамтарсан компаниас тєлєхєєр заажээ.
Vндсэн vйл ажиллагааны талаар: Хєрєнгє оруулалтын гэрээний тєсєлд vндсэн vйл ажиллагаатай холбоотой дараахь гол заалтуудыг тусгажээ. Vvнд:
-Ашигт малтмалын тусгай зєвшєєрлийг Ашигт малтмалын тухай хуульд заасан хугацаагаар эзэмшиж, сунгах, хуульд заасан нєхцєлєєр цуцлахаар тусгасан байна.
Оюутолгойн ордын олборлолтын vйл ажиллагаанд ашиглах олборлолт, баяжуулалтын техник, технологи нь байгаль орчинд хор нєлєє багатай. Монгол Улс болон олон улсын байгаль орчны дvрэм, стандартад нийцсэн орчин vеийн дэвшилтэт технологи байхаас гадна ордыг аль болох хаягдал багатай, єндєр vр ашигтайгаар иж бvрэн ашиглахаар гэрээний тєсєлд тусгажээ.
Оюутолгой ордыг ашиглах ашигт малтмалын ашиглалтын 6709А тусгай зєвшєєрлийн хайгуулын ажил хийгдэж дуусаад байгаа ил уурхайн хэсэгт хєрєнгє оруулагч олборлолт явуулах эрхтэй бєгєєд далд уурхайн хэсгийн нєєцєє улсын нєєцийн бvртгэлд бvртгvvлж, техник-эдийн засгийн vндэслэлээ єргєн барьж шийдвэрлvvлсний дараа хєрєнгє оруулалтын гэрээнд хамруулж олборлолт эхэлж болохоор тусгажээ. Мєн тус гэрээний хvчин тєгєлдєр болох нєхцєлд далд уурхайн нєєцийг батлуулах, техник эдийн засгийн vндэслэлийг єргєн барьж холбогдох хууль журмын дагуу шийдвэрлvvлэх заалтыг тусгасан байна.
Хvндэтгэх шалтгаангvйгээр нєєцийг бvртгэхээс татгалзахгvй, техник-эдийн засгийн vндэслэлийг хянан хэлэлцэх явдлыг хойшлуулахгvй бєгєєд хєрєнгє оруулагч нь Геологи, уул уурхайн асуудал эрхэлсэн тєрийн захиргааны байгуууллагад нєєцийн мэдэгдлийг хvргvvлсэн єдрєєс хойш 90 хоног, Техник эдийн засгийн vндэслийг хvргvvлснээс хойш мєн 90 хоногийн дотор шийдвэрлэхээр тусгажээ. Хєрєнгє оруулагч нь техник эдийн засгийн vндэслэлийг хvргvvлэхдээ ил болон далд уурхайн ашиглалтын хугацаанд жил тутам явуулах vйлдвэрлэлийн хэмжээг тусгах бєгєєд жил бvр дараагийн таван жилийн олборлолтын хэмжээг мэдэгдэхээр тусгажээ. Хэрэв тухайн жил ємнє нь мэдvvлснээс 20 хувиар илvv олборлох бол Монголын талаас зєвшєєрєл авахаар заасан байна.
Хєрєнгє оруулагч нь vйлдвэрлэлийн vйл ажиллагаа эхэлснээс хойш 5 жилийн дотор зэс хайлуулах vйлдвэр барих эдийн засгийн тооцоог хийж дуусгах юм байна. Зэс хайлуулах vйлдвэрийг єєрєє эсвэл бусадтай хамтран ажиллуулах, эсвэл гуравдагч тал ажиллуулах тохиолдолд Засгийн газраас хvсэлт гаргавал Оутокумпу компанитай хамтран эзэмшдэг технопогийг шилжvvлэхээр тохирчээ.
Хєрєнгє оруулагч Оюутолгой тєсєлтэй холбоотойгоор хайлуулах vйлдвэр байгуулах тохиолдолд зєвхєн Монгол Улсад байгуулах заалт тусгасан бєгєєд гуравдагч тал зэс хайлуулах vйлдвэр барих юм бол баяжмал нийлvvлэх vvрэг хvлээсэн байна.
Бvс нутгийн хєгжлийн асуудал: Гэрээнд тусгаснаар Засгийн газар нь сонирхогч талуудыг оролцуулсан "Ємнийн говийн бvсийн хєгжлийн зєвлєл"-ийг байгуулна. Айвенхоу майнз Монголиа компани энэ зєвлєлийн удирдлагын зєвлєлийн гишvvн байх бєгєєд зєвлєлийн vйл ажиллагавг идэвхитэй дэмжихээр заажээ.
Зєвлєл нь орон нутгийн болоод бvсийн хєгжлийг хангах, шилжин суух хєдєлгєєнийг зохицуулах, хот байгуулалтыг эрчимжvvлж, эрчим хvч, зам харилцаа, ус, дулааны хангамжийг сайжруулах, албан болон албан бус боловсрол тvvний дотор англи хэлний сургалтыг єргєжvvлэх, тусгай мэргэжлийн сургалтыг зохин байгуулах, соёл урлагийн байгууллагууд, биеийн тамир спортын байгууламжуудыг барьж байгуулах, хvний болон малын эрvvл мэндийг сайжруулах, орон нутгийн засаг захиргаа, иргэний нийгэмлэгийн чадамжийг дэмжихэд тєрийн байгууллагуудад туслалцаа vзvvлнэ.
Хєрєнгє оруулагч нь Оюутолгой тєсєлд бараа бvтээгдэхvvн, vйлчилгээг ханган нийлvvлэх боломжийг олгох зорилгоор орон нутгийн аж ахуйн нэгжvvдийг дэмжиж, Монгол Улсын аж ахуйн нэгжvvдийг єргєжvvлэх, vйл ажиллагааны чиглэлийг олшруулах, бизнесийг хєгжvvлэх тусгай хєтєлбєрvvдийг дэмжинэ гэж тєсєлд тусгасан байна.
Газрын харилцааны талаар: Гэрээний тєсєлд газрын харилцааны талаар дараахь зvйлсийг тусгажээ.
-Хєрєнгє оруулагч нь Оюутолгой тєслийн уйл ажиллагаанй шаардагдах газар ашиглахтай холбоотой холбогдох зєвшєєрєл, лицензийг Газрын тухай хууль болон бусад хууль тогтоомжийн дагуу авах юм байна.
-Газар ашигласны тєлбєрийг Газрын тухай болон Газрын тєлбєрийн тухай хуулийн дагуу тєлнє,
-Уурхайн эдэлбэрийн ашиглалт явуулж байгаа газрын нєхєн сэргээлттэй холбоотой асуудлыг Газрын тухай хууль, Газар ашиглах гэрээ, Байгаль орчинд нєлєєлєх байдлын нарийвчилсан vнэлгээний тайлан болон энэхvv гэрээнд тусгайлан заасны дагуу Хєрєнгє оруулагч бvрэн хариуцахаар заажээ.
Байгаль орчны талаар: Байгаль орчны холбоотой бvхий л хууль тогтоомж, олон улсын стандартад нийцсэн vйл ажиллагаа явуулж, нєхєн сэргээлтийг хайгуул, ашиглалтын бvхий л vе шатанд хэрэгжvvлэх заалтуудыг гэрээнд тусгасан байна.
-Байгаль орчин, усны ашиглалтын нєлєєллийн талаархи байнгын хяналт, мониторингийг Монголын Улсын Засгийн газар тогтмол тавьж байх vvрэгтэй.
-Хєрєнгє оруулагч Байгаль орчныг хамгаалах жил бvрийн тєлєвлєгєє, орчны хяналт шинжилгээний хєтєлбєрийг хэрэгжvvлэхэд шаардагдах хєрєнгийг хариуцахаар заажээ. Байгаль орчинд нєлєєлєх байдлын vнэлгээний хэрэгжилтийн хяналт-шинжилгээг хєндлєнгийн бие даасан, мэргэжлийн этгээдээр хийлгvvлэх бєгєєд тайланг 3 жил тутамд Засгийн газарт хvргvvлж байна.
-Хєрєнгє оруулагч нь уурхай хаахтай холбоотой зардлыг 7 жилийн ємнєєс хєрєнгє оруулагчийн мэдэлд vл байх тусгай дансанд хуримтлуулна.
-Ус ашигласны тєлбєрийг тухайн vеийн хууль тогтоомжид заасан нєхцєл, хэмжээгээр тєлєхєєр тохиролцжээ.
Эрчим хvч, авто зам болон дэд бvтцийн талаар:Эрчим хvчний эх vvсвэрийг Оюутолгой тєслийн барилга байгууламжийг барьж дуусгах, ордыг ашиглалтад оруулж эхлэх vе буюу 4 жилийн дотор БНХАУ-аас хангах боломжтой бєгєєд vvнээс хойшхи хугацаанд Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дэх эрчим хvчний эх vvсвэрээс цахилгаан эрчим хvч хэрэглэхээр тохиролцжээ. Эрчим хvч vйлдвэрлэх барилга байгууламжийг барихдаа Монгол Улсад хамгийн тохиромжтой байршлыг сонгоно.
Хєрєнгє оруулагч Оюутолгой орд болон Гашуун Сухайтын хилийн боомтын хооронд олон улсын стандартын авто зам барина. Мєн тєсєл хэрэгжих орчинд нисэх онгоцны хєєрєх, буух зурвас байгуулах юм байна.
Хєдєлмєр эрхлэлт, ажиллах хvчний талаар: Ашигт малтмалын тухай хуульд заасны дагуу Оюутолгой тєслийг ашиглалтад орсны дараа нийт ажиллагсдын 90 хувь нь Монгол ажилчид байна.
Харин Оюутолгой тєслийн барилга угсралтын vед гадаадын нарийн мэргэжлийн ажилчид зайлшгvй шаардлагатайг харгалзан vзэж ажиллагсдын 60-аас доошгvй хувь нь Монгол ажилчид байхаар тусгав.
Vйлдвэрлэлийн vйл ажиллагаа эхэлснээс хойш таван жилийн дотор инженер техникийн ажилтны 50 хувиас доошгvй, арван жилийн дотор 70 хувиас доошгvй нь Монгол Улсын иргэд байх талаар бvхий л арга хэмжээ авахыг гэрээнд тусгажээ.
Гэрээлэгчтэй хєдєлмєрийн гэрээ, хєлсєєр болон тvр ажиллах гэрээ байгуулан ажиллаж байгаа бvх этгээд эрvvл мэндийн болон нийгмийн даатгалд заавал хамрагдана.
Хєрєнгє оруулагч нь гадаадын болон Монгол улсын иргэн, инженер-техникийн болон мэргэжилтний цалин хєлсийг тогтоохдоо адил хєдєлмєрт адил цалин хєлс олгох зарчим баримтлах тухай заалтыг гэрээнд тусгажээ. Айвенхоу Майнз Лимитед болон Рио Тинто компани нь Монгол оюутнуудад, ялангуяа уул уурхайн салбарын мэргэжил, инженер-техникийн чиглэлээр суралцагсдад сургалтын 150 тэтгэлэг олгох ба эдгээрээс 30 тэтгэлэг нь гадаад орны их, дээд сургуульд суралцах тэтгэлэг, бусад нь дотоодын их, дээд сургуульд суралцахад олгогдоно.
Хєрєнгє оруулалтын гэрээ хvчин тєгєлдєр болсноос хойш 90 хоногийн дотор Оюу толгой тєсєлд ажиллах Монгол Улсын иргэдийг сургах 5 жилийн дэлгэрэнгvй стратеги болон тєлєвлєгєєг танилцуулахаар гэрээнд тусгажээ.
Хєрєнгє оруулагчийн эрх, vvргийн талаар: Энэхvv гэрээнд туогайлан єєр нєхцєл тохироогvй бол Монгол Улсын хууль тогтоомжийг дагаж мєрдєхєєр гэрээний тєсєлд тусгажээ.
Хєрєнгє оруулагч нь Ашигт малтмалын тухай хуульд зааснаар єєрийн тодорхойлсон менежмент, маркетингийн зарчмын дагуу vйл ажиллагаагаа явуулах эрхтэй байх, Монгол Улс дахь єєрийн сонгосон арилжааны банк болон гадаад орны банкинд данс нээж, сонгосон валютаараа чєлєєтэй, саадгvйгээр гvйлгээ хийх тухай гэрээнд заажээ. Мєн гэрээнд дор дурдсан гол заалтуудыг тусгасан байна:
-Хєрєнгє оруулагч нь урьдчилан тооцоолсноор 5 тэрбум долларын нэмэлт хєрєнгє оруулалтыг хийнэ. Эхний хєрєнгє оруулалтыг 5 жилийн хугацаанд хийх бєгєєд хєрєнгє оруулалтын зардлын хуваарийг техник, эдийн засгийн vндэслэлд зааж єгєв.
-Хєрєнгє оруулагч нь тухайн хуанлийн жилд оруулсан хєрєнгє оруулалтын тайлангаа дараагийн хєрєнгє оруулалтын жилийн эхний улиралд багтаан баталсан маягтын дагуу гаргаж сайдад хvргvvлнэ. Энэхvv тайланг сайдад хvргvvлэхээс ємнє санхvvгийн аудитыг олон улсын хэмжээнд хvлээн зєвшєєрєгдсєн, нягтлан бодох бvртгэлийн аудитын компаниар хийлгэсэн байна.
Монгол Улсын Засгийн газрын эрх, vvргийн талаар: Засгийн газар энэхvv гэрээнд тохиролцсон хєрєнгє оруулагчийн vйл ажиллагаа явуулах орчныг гэрээний хугацааны туршид тогтвортой мєрдєх талаар энэхvv гэрээнд заасан баталгаа, нєхцлєєр хангах vvргийг хvлээхээр гэрээнд тусгасан байна.
Хєрєнгє оруулагч энэхvv гэрээний дагуу хvлээсэн vvргээ Давагдашгvй хvчин зvйлээс єєр шалтгаанаар биелvvлэлгvй 6 cap єнгєрвєл vvргээ биелvvлээгvй тухай болон тvvнийг засахыг шаардаж Сайд хєрєнгє оруулагчид бичгээр мэдэгдэл єгнє. Мэдэгдэл єгснєєс хойш ажлын 60 хоногийн дотор Хєрєнгє оруулагч уг мэдэгдэлд заасан vvргийг биелvvлэх талаар зохих арга хэмжээ аваагvй тохиолдолд сайд гэрээг цуцлах эрхтэй. Канад улсад бvртгэлтэй хєрєнгє оруулагч Айвенхоу майнз компанийн хяналтын багц гадаадын Засгийн газар эсвэл Засгийн газрын хяналттай байгууллагад, хуулийн этгээдэд шилжих тохиолдолд энэхvv гэрээгээр тогтворжуулсан заалтуудыг Засгийн газартай дахин яриа, хэлэлцээ хийсний vндсэн дээр тохиролцоно. Гэрээний эрх vvргийг зєвшєєрєлгvй шилжvvлсэн тохиолдолд гэрээг цуцлах эрх Засгийн газарт vvснэ.
Хєрєнгє оруулалтыг хамгаалах талаар: Монгол Улсад оруулсан гадаадын хєрєнгє оруулалт нь Vндсэн хууль, Гэрээ хvчин тєгєлдєр болох єдєр мєрдєгдєж байсан Гадаадын хєрєнгє оруулалтын тухай хууль, тэдгээртэй уялдуулан гарсан бусад хууль тогтоомж, Монгол Улсын нэгдэн орсон олон улсын гэрээгээр баталгаажсан эрх зvйн хамгаалалтыг эдлэхээр гэрээний тєсєлд тусгажээ.
Гэрээ дуусгавар болох талаар: Гэрээний тєсєлд дараахь тохиолдолд гэрээ дуусгавар болохоор тусгасан байна. Vvнд:
-Гэрээний хугацаа дууссан болон хєрєнгє оруулагч гэрээг сунгаагvй тохиолдолд;
-Хєрєнгє оруулагч Засгийн газрын зєвшєєрєлгvйгээр энэхvv гэрээг бусдад шилжvvлсэн тохиолдолд Засгийн газар Хєрєнгє оруулагчид гэрээ дуусгавар болгох тухай мэдэгдлийг хvргvvлсэн;
-Хєрєнгє оруулагч гэрээг цуцлах тухай хvсэлт гаргасны дагуу хоёр тал харилцан тохиролцсон тохиолдолд;
-Аж ахуйн нэгж дампуурсан, Монгол Улсын холбогдох хууль тогтоомжийн заалтыг удаа дараа ноцтой зєрчсєний учир эрх бvхий байгууллагаас vйл ажиллагааг нь бvрэн зогсоосон тохиолдолд болон Эрдэс, баялаг эрчим хvчний , сайд vйл ажиллагаагаа сэргээхийг шаардсан мэдэгдэл бичгээр Хєрєнгє оруулагчид єгснєєс хойш ажлын нэг зуун хорин (120) єдрийн дотор vйл ажиллагаагаа сэргээгээгvй тохиолдолд;
-Гэрээнд заасан vндэслэлээр Эрдэс баялаг, эрчим хvчний сайд гэрээг дангаар цуцалсан тохиолдолд;
Давагдашгvй хvчин зvйлийн талаар: Гэрээний тєсєлд давагдашгvй хvчин зvйлийн улмаас гэрээгээр хvлээсэн vvргээ бvгдийг, эсхvл аль нэгийг нь биелvvлээгvй бол ийнхvv биєлvvлээгvйн улмаас гарах vр дагаварт талууд хариуцлага хvлээхгvй байхаар тусгажээ.
Маргааныг шийдвэрлэх талаар: Гэрээний тєсєлд аливаа маргааныг талууд аль болох харилцан тохиролцож талуудад ашигтай байхаар шийдвэрлэнэ. Хэрэв маргаан гарсан тухай мэдэгдэл явуулснаас хойш 60 хоногийн дотор Талууд нэгдсэн шийдвэрт хvрч зєвшилцєхгvй бол маргааныг энэхvv гэрээ хvчин тєгєлдєр болсон єдєр мєрдєгдєж байсан НVБ-ын Олон улсын худалдааны комиссын Арбитрын дvрмээр тодорхойлсон журмын дагуу шийдвэрлvvлэх юм байна.
Гэрээний эрх, vvргийг шилжvvлэх талаар: Гэрээний тєсєлд хєрєнгє оруулагч нь Засгийн газрын зєвшєєрсний дагуу энэхvv гэрээгээр хvлээсэн эрх, vvргээ бусдад шилжvvлэх эрхтэй байна.
Бусад зvйлийн талаар: Гэрээний тєсєлд талууд бичгээр харилцан тохиролцсоны vндсэн дээр энэхvv гэрээнд нэмэлт, єєрчлєлт оруулж болохоор тусгалаа.
Талуудын эрх бvхий этгээд зєвшєєрсний дагуу талууд гарын vсэг зурж, урьдчилсан нєхцєл хангагдсан єдрєєс Гэрээ хvчин тєгєлдєр болохоор тусгасан болно. Гэрээг баталгаажуулах урьдчилсан нєхцєлд компаний дvрэмд єєрчлєлт оруулж бvртгvvлэх, далд уурхайн нєєцийг баталж, тєхник эдийн засгийн vндэслэлийг холбогдох хууль журмын дагуу шийдвэрлэх, єнєєг, хvртэл гарсан зардалд аудит хийх зэрэг найман зvйлийг заасан бєгєєд Гэрээнд гарын vсэг зурснаас 6 сарын дотор урьдчилсан нєхцєлvдийг хангах ёстой юм. Энэхvv Гэрээг 30 жилийн хугацаатайгаар байгуулж байгаа бєгєєд хэрэв Хєрєнгє оруулагч гэрээнд заасан нєхцєл шаардлагыг хангасан бєгєєд хєрєнгє оруулалтаа хадгалж vргэлжлvvлэх хvсэлтэй бол 6 сарын ємнє Засгийн газарт мэдэгдэл хvргvvлж Гэрээний хугацааг 20 жилээр сунгах эрхтэй. Засгийн газар уг мэдэгдлийг хvлээн авснаар гэрээг шууд сунгахаар тусгасан болно.
Хувьцаа зээмшигчдийн гэрээний тєслийн талаар:
Хувьцаа эзэмшигч нарын хооронд хийгдэх гэрээнд компанийн Тєлєєлєн удирдах зєвлєл, удирдлага, хуаьцааг шилжvvлэх, сонирхлын зєрчил бvхий хэлцэл хийх, шинээр хувьцаа болон бусад vнэт цаас гаргах зэргийг тусгахаар болсон байна. Хувь нийлvvлэгчдийн хурлын тvвшинд тєрийн ємчит "Эрдэнэс МГЛ ХХК" 34 хувийн саналтай'байх бєгєєд хувь нийлvvлэгчдийн хурлаас шийдвэр нь дийлэнх олонхоор гарах тул шийдвэрт хориг тавих эрхтэй байх юм. Тєрийн ємчит "Эрдэнэс МГЛ ХХК" нь єдєр тутмын менежмент, удирдлагад хутгалдах ёсгvй гэсэн байр сууринаас хувь нийлvvлэгчдийн хурлын тvвшинд шийдэгдэх асуудал нь компанийн дvрэмд нэмэлт єєрчлєлт оруулах, компани нийлэх, нэгдэх, хуваах, єрийг хувьцаагаар солих, зэрэг найман зvйлд хязгаарлагджээ. Айвенхоу Майнз Монголиа Инк ХХК-ийн Тєлєєлєн удирдах зєвлєл нь 9 гишvvний бvрэлдэхvvнтэй байх бєгєєд 3 гишvvн нь Монголын талаас, 6 гишvvн нь "Айвенхоу майнз", "Рио Тинто"-ийн талаас байх юм. ТУЗ-ийн гишvvнд нэр дэвшигчдийг Хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаар томилно. Хувьцаа эзэмшигч нь нєгєє хувьцаа эзэмшигчид мэдэгдсэнээр ТУЗ-ийн гишvvнийг сольж болох боловч энэ тухай шийдвэрийг хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаас гаргана.
Нэгдмэл сонирхолтой этгээдийн хооронд гvйлгээ, худалдаа наймаа хийж ашгийг єєртєє гулгуулахаас урьдчилан сэргийлэх vvднээс сонирхлын зєрчилтэй гэж vзэж болох харилцааг Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа хєгжлийн байгууллагаас хэвлэн нийтлvvлсэн зарчмын дагуу зохицуулах заалтыг Хєрєнгє оруулалтын гэрээнд тусгахаас гадна сонирхлын зєрчилтэй гvйлгээг ТУЗ-ийн хурлаар хэлэлцvvлэх, хэрэв аль нэг Хувь нийлvvлэгч шаардлагатай гэж vзвэл бvрэн мэдээлэл авсны vндсэн дээр олон улсын хэмжээнд нэр хvндтэй байгууллагаар аудит хийлгэх эрхтэй тухай заажээ. Хараат бус байгууллагын дvгнэлтийн дагуу сонирхлын зєрчилтэй гvйлгээ нь компанид хохирол учруулсан бол хохирлыг барагдуулах тухай заалтыг мєн тусгасан байна. Компани санхvvгийн бvртгэлийг олон улсын стандартын дагуу гvйцэтгэж Хувь нийлvvлэгчиддээ заавал гаргаж єгєх болно. Хєрєнгє оруулалтын санхvvжилтийг "Айвенхоу майнз" компани бvрэн хэмжээгээр хийхэр заажээ. Айвенхоу майнз компани "Эрдэнэс МГЛ ХХК"-ийн нэрийн ємнєєс санхvvжvvлэлт хийх vvрэг хvлээх юм байна. "Эрдэнэс МГЛ ХХК-ийн ємнєєс санхvvжvvлсэн дvн нь эргэн тєлєгдєх зээл байх бєгєєд санхvvжилтийн хvv 9.9 хувьтай байна. Vлдэгдэл тєлбєрийн дvнд АНУ-ын єргєн хvрээний барааны индексийн (УЗСР1) тохируулгыг хийх бєгєєд vлдэгдэл тєлбєрийн дvн эргэн тєлєгдєж дуустал "Эрдэнэс МГЛ ХХК" ногдол ашиг авахгvй юм.
Талууд хувьцаагаа зарах, худалдах тохиолдолд харилцан бие биедээ мэдэгдэнэ. Нэг тал хувьцаагаа зарах тохиолдолд нєгєє талдаа эхэлж худалдах санал тавина.
Монгол Улсын Засгийн газар єєрийн эзэмших 34 хувийг бусдад худалдах тохиолдолд зээлийн vлдэгдэл тєлбєрийг бvрэн хийхээр гэрээнд тусгасан байна.
Оюутолгой тєслийн менежментийн удирдлагыг Айвенхоу Майнз, Рио Тинто бvрэн хариуцна.
Удирдлагын зардал нь тєслийн бvтээн байгуулалтын vед нийт зардлын 3 хувиар санхvvжих бєгєєд vйлдвэрлэлийн vйл ажиллагаа эхэлсний дараа зардлын 6 хувиар санхvvжих юм байна.
Б.Энхцэцэг
Мэдээллийн эх сурвалж: Зууны мэдээ сонин Read More......
Тухайлбал, Хєрєнгє оруулагч буюу Айвенхоу Майнз Монголиа Инк ХХК Зарим бvтээгдэхvvний vнийн єсєлтийн албан татварын тухай хуулийн дагуу албан татвар тєлєх vvрэг хvлээхгvй бєгєєд харин шинэ тєрлийн татвар болох Нєєцийн ашгийн нэмэлт тєлбєр тєлєхєєр гэрээний тєсєлд тусгажээ.
Оюутолгойн ордод ашиглалт явуулах Айвенхоу Майнз Монголиа Инк ХХК -ийн 34 хувийг Засгийн газар шууд эзэмшихээр тєсєлд заасан байна.
Монголын талын оролцоог цаашид 50 хувьд хvргэх асуудлыг хэлэлцэж энэхvv гэрээг сунгаснаас Хойш (30 жилийн дараа) нэг жилийн дотор Монголын тал нэмэлт 16 хувийг шилжvvлэн авах эрхтэй. Хєрєнгє оруулалтын гэрээний анхаарал татсан бvлэг, заалтуудын талаар дор тоймолъё.
Монгол Улсын Засгийн газарт ногдох хєрєнгє оруулалтын талаар: Оюутолгой тєслийг ашиглалтад оруулахад шаардагдах нийт хєрєнгийг Айвенхоу Майнз Лимитед, Рио Тинто компани бvрэн хариуцаж, ордыг ашиглалтад оруулах ба тєрийн ємчит "Эрдэнэс МГЛ" ХХК-ийн хєрєнгє оруулалтын зардлыг хvvгийн хамт ирээдvйд ногдох ногдол ашгаас эргэн тєлнє. Хєрєнгє оруулалтын гэрээний хавсралт болох Хувь нийлvvлэгчдийн гэрээнд зааснаар "Айвенхоу майнз Монголиа ХХК" єєрєє бие даан хєрєнгє босгох боломжтой бєгєєд хэрэв санхvvжилтийг компани єєрєє босгох тохиолдолд "Эрдэнэс МГЛ ХХК"-ийн зээлийн хэмжээ буурах эсвэл огт зээл авахгvй байх боломжтой юм байна.
Урьдчилгаа тєлбєрийн талаар: Монгол Улсын Засгийн газар 125 сая ам.долларыг урьдчилгаа тєлбєрт тооцож хєрєнгє оруулагчаас vе шаттайгаар авахаар тохиролцов. Энэ урьдчилгаа тєлбєрийг хvvтэй авах бєгєєд анхны тєлбєр авснаас хойш 4 жилийн дараа Засгийн газарт ногдох татвараас анхны буцаан суутгалт хийгдэж эхлэх боломжтой юм байна. Урьдчилсан тєлбєрийн талаар тусгай гэрээ байгуулах бєгєєд гэрээг Сангийн яамтай хєрєнгє оруулагч байгуулна.
Татварын орчны болон тєслийн эдийн засгийн vр єгєєжийн талаар:
-Тєслийн хугацаанд 7 тєрлийн татварыг (аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар, гаалийн албан татвар, нэмэгдсэн єртгийн албан татвар, газрын тосны бvтээгдэхvvнээс бусад онцгой албан татвар, ашигт малтмал ашигласны нєєцийн тєлбєр, тусгай зєвшєєрлийн тєлбєр, vл хєдлєх хєрєнгийн татвар) тогтворжуулж, бусад тєрлийн татварын хувь хэмжээг тухайн vед тогтоосон байдлаар тєлєх юм байна. Харин єєрчлєгдсєн тохиолдолд бусдаас ялгаварлан гадуурхахгvй байх, илvv тааламжтай нєхцєлийг ашиглаж болох зарчим баримталж байхаар заажээ.
-Ашигт малтмалын нєєц ашигласны тєлбєрийг 5 хувиар тєлєх бєгєєд "Ашигт малтмалын тухай хууль"-д заасны дагуу тєлнє.
-"Оюутолгой" тєслийн бvтээн байгуулалтын эхний vе болох барилга, байгууламжийг барьж ашиглалтад оруулах буюу хамгийн цаад хугацаа нь гэрээ хvчин тєгєлдєр болсноос хойш 7 жилийн туршид импортоор оруулж ирэх vйлдвэрлэлийн болон технологийн зориулалтаар ашиглах материал, угсарч суурилуулах тоног тєхєєрємж, хvнд механизмыг гаалийн албан татвараас чєлєєлєх асуудлыг 2007 оны гэрээний тєсєлд байснаар нь хэвээр vлдээжээ.
-"Айвенхоу Майнз Монголиа Инк" ХХК толгой компанидаа ногдол ашгаа шилжvvлсэн тохиолдолд суутгалын татвар ногдуулахгvй байхаар 2007 оны гэрээний тєсєлд тусгасныг хэвээр vлдээсэн байна.
Харин бусад тєрлийн шилжvvлгийн орлогод ногдуулах суутгалын татварыг Монгол Улсын Засгийн газраас Канад, Их Британи Умард Ирландын нэгдсэн вант, улсын Засгийн газар хооронд байгуулсан давхар татварын гэрээний дагуу болон хуульд заасны дагуу шийдвэрлэхээр заажээ.
-Алдагдал гарсан татварын жилийн дараахь дараалсан 8 жилийн албан татвар ногдуулах орлогоос хасч тооцохоор болсон байна.
-Оюутолгой тєслийн бvх хєрєнгє оруулалтын vр єгєєж 29.9 хувьд хvрэх тохиолдолд ашгаас 30 хувийн нєєцийн нэмэлт ашгийн тєлбєр ногдуулах юм байна. Энэхvv нэмэлт тєлбєрийг 25 хувийн аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар дээр нэмж авах юм. Зэсийн vнэ 6063 ам.доллар болж тєслийн єгєєжийн тvвшин тохирсон хэмжээнд хvрмэгц энэ тєлбєр vйлчилж эхлэхээр тооцжээ.
-Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 14.3-т зааснаар єр болон хєрєнгє оруулалтын хоорондын харьцааг 3:1 буюу 75-ыг харьцах нь 25 хувь байхаар заажээ.
-Элэгдэл хорогдлын шимтгэлийн хувьд Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн дагуу 10 жилийн хугацаанд элэгдэл байгуулж зардлаас хасах юм байна.
-"Айвенхоу Майнз Монголиа ХХК"-ийн єнєєг хvртэл хийсэн хєрєнгє оруулалтыг санхvvгийн хєндлєнгийн аудит хийж баталгажуулна. Санхvvгийн аудит хийсний дараа энэ зээлийн санхvvжилт нь компаний хєрєнгийн зардал болж, хєрєнгє талд бvртгэгдсэн бол vvнийг хамтарсан компаниас тєлєхєєр заажээ.
Vндсэн vйл ажиллагааны талаар: Хєрєнгє оруулалтын гэрээний тєсєлд vндсэн vйл ажиллагаатай холбоотой дараахь гол заалтуудыг тусгажээ. Vvнд:
-Ашигт малтмалын тусгай зєвшєєрлийг Ашигт малтмалын тухай хуульд заасан хугацаагаар эзэмшиж, сунгах, хуульд заасан нєхцєлєєр цуцлахаар тусгасан байна.
Оюутолгойн ордын олборлолтын vйл ажиллагаанд ашиглах олборлолт, баяжуулалтын техник, технологи нь байгаль орчинд хор нєлєє багатай. Монгол Улс болон олон улсын байгаль орчны дvрэм, стандартад нийцсэн орчин vеийн дэвшилтэт технологи байхаас гадна ордыг аль болох хаягдал багатай, єндєр vр ашигтайгаар иж бvрэн ашиглахаар гэрээний тєсєлд тусгажээ.
Оюутолгой ордыг ашиглах ашигт малтмалын ашиглалтын 6709А тусгай зєвшєєрлийн хайгуулын ажил хийгдэж дуусаад байгаа ил уурхайн хэсэгт хєрєнгє оруулагч олборлолт явуулах эрхтэй бєгєєд далд уурхайн хэсгийн нєєцєє улсын нєєцийн бvртгэлд бvртгvvлж, техник-эдийн засгийн vндэслэлээ єргєн барьж шийдвэрлvvлсний дараа хєрєнгє оруулалтын гэрээнд хамруулж олборлолт эхэлж болохоор тусгажээ. Мєн тус гэрээний хvчин тєгєлдєр болох нєхцєлд далд уурхайн нєєцийг батлуулах, техник эдийн засгийн vндэслэлийг єргєн барьж холбогдох хууль журмын дагуу шийдвэрлvvлэх заалтыг тусгасан байна.
Хvндэтгэх шалтгаангvйгээр нєєцийг бvртгэхээс татгалзахгvй, техник-эдийн засгийн vндэслэлийг хянан хэлэлцэх явдлыг хойшлуулахгvй бєгєєд хєрєнгє оруулагч нь Геологи, уул уурхайн асуудал эрхэлсэн тєрийн захиргааны байгуууллагад нєєцийн мэдэгдлийг хvргvvлсэн єдрєєс хойш 90 хоног, Техник эдийн засгийн vндэслийг хvргvvлснээс хойш мєн 90 хоногийн дотор шийдвэрлэхээр тусгажээ. Хєрєнгє оруулагч нь техник эдийн засгийн vндэслэлийг хvргvvлэхдээ ил болон далд уурхайн ашиглалтын хугацаанд жил тутам явуулах vйлдвэрлэлийн хэмжээг тусгах бєгєєд жил бvр дараагийн таван жилийн олборлолтын хэмжээг мэдэгдэхээр тусгажээ. Хэрэв тухайн жил ємнє нь мэдvvлснээс 20 хувиар илvv олборлох бол Монголын талаас зєвшєєрєл авахаар заасан байна.
Хєрєнгє оруулагч нь vйлдвэрлэлийн vйл ажиллагаа эхэлснээс хойш 5 жилийн дотор зэс хайлуулах vйлдвэр барих эдийн засгийн тооцоог хийж дуусгах юм байна. Зэс хайлуулах vйлдвэрийг єєрєє эсвэл бусадтай хамтран ажиллуулах, эсвэл гуравдагч тал ажиллуулах тохиолдолд Засгийн газраас хvсэлт гаргавал Оутокумпу компанитай хамтран эзэмшдэг технопогийг шилжvvлэхээр тохирчээ.
Хєрєнгє оруулагч Оюутолгой тєсєлтэй холбоотойгоор хайлуулах vйлдвэр байгуулах тохиолдолд зєвхєн Монгол Улсад байгуулах заалт тусгасан бєгєєд гуравдагч тал зэс хайлуулах vйлдвэр барих юм бол баяжмал нийлvvлэх vvрэг хvлээсэн байна.
Бvс нутгийн хєгжлийн асуудал: Гэрээнд тусгаснаар Засгийн газар нь сонирхогч талуудыг оролцуулсан "Ємнийн говийн бvсийн хєгжлийн зєвлєл"-ийг байгуулна. Айвенхоу майнз Монголиа компани энэ зєвлєлийн удирдлагын зєвлєлийн гишvvн байх бєгєєд зєвлєлийн vйл ажиллагавг идэвхитэй дэмжихээр заажээ.
Зєвлєл нь орон нутгийн болоод бvсийн хєгжлийг хангах, шилжин суух хєдєлгєєнийг зохицуулах, хот байгуулалтыг эрчимжvvлж, эрчим хvч, зам харилцаа, ус, дулааны хангамжийг сайжруулах, албан болон албан бус боловсрол тvvний дотор англи хэлний сургалтыг єргєжvvлэх, тусгай мэргэжлийн сургалтыг зохин байгуулах, соёл урлагийн байгууллагууд, биеийн тамир спортын байгууламжуудыг барьж байгуулах, хvний болон малын эрvvл мэндийг сайжруулах, орон нутгийн засаг захиргаа, иргэний нийгэмлэгийн чадамжийг дэмжихэд тєрийн байгууллагуудад туслалцаа vзvvлнэ.
Хєрєнгє оруулагч нь Оюутолгой тєсєлд бараа бvтээгдэхvvн, vйлчилгээг ханган нийлvvлэх боломжийг олгох зорилгоор орон нутгийн аж ахуйн нэгжvvдийг дэмжиж, Монгол Улсын аж ахуйн нэгжvvдийг єргєжvvлэх, vйл ажиллагааны чиглэлийг олшруулах, бизнесийг хєгжvvлэх тусгай хєтєлбєрvvдийг дэмжинэ гэж тєсєлд тусгасан байна.
Газрын харилцааны талаар: Гэрээний тєсєлд газрын харилцааны талаар дараахь зvйлсийг тусгажээ.
-Хєрєнгє оруулагч нь Оюутолгой тєслийн уйл ажиллагаанй шаардагдах газар ашиглахтай холбоотой холбогдох зєвшєєрєл, лицензийг Газрын тухай хууль болон бусад хууль тогтоомжийн дагуу авах юм байна.
-Газар ашигласны тєлбєрийг Газрын тухай болон Газрын тєлбєрийн тухай хуулийн дагуу тєлнє,
-Уурхайн эдэлбэрийн ашиглалт явуулж байгаа газрын нєхєн сэргээлттэй холбоотой асуудлыг Газрын тухай хууль, Газар ашиглах гэрээ, Байгаль орчинд нєлєєлєх байдлын нарийвчилсан vнэлгээний тайлан болон энэхvv гэрээнд тусгайлан заасны дагуу Хєрєнгє оруулагч бvрэн хариуцахаар заажээ.
Байгаль орчны талаар: Байгаль орчны холбоотой бvхий л хууль тогтоомж, олон улсын стандартад нийцсэн vйл ажиллагаа явуулж, нєхєн сэргээлтийг хайгуул, ашиглалтын бvхий л vе шатанд хэрэгжvvлэх заалтуудыг гэрээнд тусгасан байна.
-Байгаль орчин, усны ашиглалтын нєлєєллийн талаархи байнгын хяналт, мониторингийг Монголын Улсын Засгийн газар тогтмол тавьж байх vvрэгтэй.
-Хєрєнгє оруулагч Байгаль орчныг хамгаалах жил бvрийн тєлєвлєгєє, орчны хяналт шинжилгээний хєтєлбєрийг хэрэгжvvлэхэд шаардагдах хєрєнгийг хариуцахаар заажээ. Байгаль орчинд нєлєєлєх байдлын vнэлгээний хэрэгжилтийн хяналт-шинжилгээг хєндлєнгийн бие даасан, мэргэжлийн этгээдээр хийлгvvлэх бєгєєд тайланг 3 жил тутамд Засгийн газарт хvргvvлж байна.
-Хєрєнгє оруулагч нь уурхай хаахтай холбоотой зардлыг 7 жилийн ємнєєс хєрєнгє оруулагчийн мэдэлд vл байх тусгай дансанд хуримтлуулна.
-Ус ашигласны тєлбєрийг тухайн vеийн хууль тогтоомжид заасан нєхцєл, хэмжээгээр тєлєхєєр тохиролцжээ.
Эрчим хvч, авто зам болон дэд бvтцийн талаар:Эрчим хvчний эх vvсвэрийг Оюутолгой тєслийн барилга байгууламжийг барьж дуусгах, ордыг ашиглалтад оруулж эхлэх vе буюу 4 жилийн дотор БНХАУ-аас хангах боломжтой бєгєєд vvнээс хойшхи хугацаанд Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дэх эрчим хvчний эх vvсвэрээс цахилгаан эрчим хvч хэрэглэхээр тохиролцжээ. Эрчим хvч vйлдвэрлэх барилга байгууламжийг барихдаа Монгол Улсад хамгийн тохиромжтой байршлыг сонгоно.
Хєрєнгє оруулагч Оюутолгой орд болон Гашуун Сухайтын хилийн боомтын хооронд олон улсын стандартын авто зам барина. Мєн тєсєл хэрэгжих орчинд нисэх онгоцны хєєрєх, буух зурвас байгуулах юм байна.
Хєдєлмєр эрхлэлт, ажиллах хvчний талаар: Ашигт малтмалын тухай хуульд заасны дагуу Оюутолгой тєслийг ашиглалтад орсны дараа нийт ажиллагсдын 90 хувь нь Монгол ажилчид байна.
Харин Оюутолгой тєслийн барилга угсралтын vед гадаадын нарийн мэргэжлийн ажилчид зайлшгvй шаардлагатайг харгалзан vзэж ажиллагсдын 60-аас доошгvй хувь нь Монгол ажилчид байхаар тусгав.
Vйлдвэрлэлийн vйл ажиллагаа эхэлснээс хойш таван жилийн дотор инженер техникийн ажилтны 50 хувиас доошгvй, арван жилийн дотор 70 хувиас доошгvй нь Монгол Улсын иргэд байх талаар бvхий л арга хэмжээ авахыг гэрээнд тусгажээ.
Гэрээлэгчтэй хєдєлмєрийн гэрээ, хєлсєєр болон тvр ажиллах гэрээ байгуулан ажиллаж байгаа бvх этгээд эрvvл мэндийн болон нийгмийн даатгалд заавал хамрагдана.
Хєрєнгє оруулагч нь гадаадын болон Монгол улсын иргэн, инженер-техникийн болон мэргэжилтний цалин хєлсийг тогтоохдоо адил хєдєлмєрт адил цалин хєлс олгох зарчим баримтлах тухай заалтыг гэрээнд тусгажээ. Айвенхоу Майнз Лимитед болон Рио Тинто компани нь Монгол оюутнуудад, ялангуяа уул уурхайн салбарын мэргэжил, инженер-техникийн чиглэлээр суралцагсдад сургалтын 150 тэтгэлэг олгох ба эдгээрээс 30 тэтгэлэг нь гадаад орны их, дээд сургуульд суралцах тэтгэлэг, бусад нь дотоодын их, дээд сургуульд суралцахад олгогдоно.
Хєрєнгє оруулалтын гэрээ хvчин тєгєлдєр болсноос хойш 90 хоногийн дотор Оюу толгой тєсєлд ажиллах Монгол Улсын иргэдийг сургах 5 жилийн дэлгэрэнгvй стратеги болон тєлєвлєгєєг танилцуулахаар гэрээнд тусгажээ.
Хєрєнгє оруулагчийн эрх, vvргийн талаар: Энэхvv гэрээнд туогайлан єєр нєхцєл тохироогvй бол Монгол Улсын хууль тогтоомжийг дагаж мєрдєхєєр гэрээний тєсєлд тусгажээ.
Хєрєнгє оруулагч нь Ашигт малтмалын тухай хуульд зааснаар єєрийн тодорхойлсон менежмент, маркетингийн зарчмын дагуу vйл ажиллагаагаа явуулах эрхтэй байх, Монгол Улс дахь єєрийн сонгосон арилжааны банк болон гадаад орны банкинд данс нээж, сонгосон валютаараа чєлєєтэй, саадгvйгээр гvйлгээ хийх тухай гэрээнд заажээ. Мєн гэрээнд дор дурдсан гол заалтуудыг тусгасан байна:
-Хєрєнгє оруулагч нь урьдчилан тооцоолсноор 5 тэрбум долларын нэмэлт хєрєнгє оруулалтыг хийнэ. Эхний хєрєнгє оруулалтыг 5 жилийн хугацаанд хийх бєгєєд хєрєнгє оруулалтын зардлын хуваарийг техник, эдийн засгийн vндэслэлд зааж єгєв.
-Хєрєнгє оруулагч нь тухайн хуанлийн жилд оруулсан хєрєнгє оруулалтын тайлангаа дараагийн хєрєнгє оруулалтын жилийн эхний улиралд багтаан баталсан маягтын дагуу гаргаж сайдад хvргvvлнэ. Энэхvv тайланг сайдад хvргvvлэхээс ємнє санхvvгийн аудитыг олон улсын хэмжээнд хvлээн зєвшєєрєгдсєн, нягтлан бодох бvртгэлийн аудитын компаниар хийлгэсэн байна.
Монгол Улсын Засгийн газрын эрх, vvргийн талаар: Засгийн газар энэхvv гэрээнд тохиролцсон хєрєнгє оруулагчийн vйл ажиллагаа явуулах орчныг гэрээний хугацааны туршид тогтвортой мєрдєх талаар энэхvv гэрээнд заасан баталгаа, нєхцлєєр хангах vvргийг хvлээхээр гэрээнд тусгасан байна.
Хєрєнгє оруулагч энэхvv гэрээний дагуу хvлээсэн vvргээ Давагдашгvй хvчин зvйлээс єєр шалтгаанаар биелvvлэлгvй 6 cap єнгєрвєл vvргээ биелvvлээгvй тухай болон тvvнийг засахыг шаардаж Сайд хєрєнгє оруулагчид бичгээр мэдэгдэл єгнє. Мэдэгдэл єгснєєс хойш ажлын 60 хоногийн дотор Хєрєнгє оруулагч уг мэдэгдэлд заасан vvргийг биелvvлэх талаар зохих арга хэмжээ аваагvй тохиолдолд сайд гэрээг цуцлах эрхтэй. Канад улсад бvртгэлтэй хєрєнгє оруулагч Айвенхоу майнз компанийн хяналтын багц гадаадын Засгийн газар эсвэл Засгийн газрын хяналттай байгууллагад, хуулийн этгээдэд шилжих тохиолдолд энэхvv гэрээгээр тогтворжуулсан заалтуудыг Засгийн газартай дахин яриа, хэлэлцээ хийсний vндсэн дээр тохиролцоно. Гэрээний эрх vvргийг зєвшєєрєлгvй шилжvvлсэн тохиолдолд гэрээг цуцлах эрх Засгийн газарт vvснэ.
Хєрєнгє оруулалтыг хамгаалах талаар: Монгол Улсад оруулсан гадаадын хєрєнгє оруулалт нь Vндсэн хууль, Гэрээ хvчин тєгєлдєр болох єдєр мєрдєгдєж байсан Гадаадын хєрєнгє оруулалтын тухай хууль, тэдгээртэй уялдуулан гарсан бусад хууль тогтоомж, Монгол Улсын нэгдэн орсон олон улсын гэрээгээр баталгаажсан эрх зvйн хамгаалалтыг эдлэхээр гэрээний тєсєлд тусгажээ.
Гэрээ дуусгавар болох талаар: Гэрээний тєсєлд дараахь тохиолдолд гэрээ дуусгавар болохоор тусгасан байна. Vvнд:
-Гэрээний хугацаа дууссан болон хєрєнгє оруулагч гэрээг сунгаагvй тохиолдолд;
-Хєрєнгє оруулагч Засгийн газрын зєвшєєрєлгvйгээр энэхvv гэрээг бусдад шилжvvлсэн тохиолдолд Засгийн газар Хєрєнгє оруулагчид гэрээ дуусгавар болгох тухай мэдэгдлийг хvргvvлсэн;
-Хєрєнгє оруулагч гэрээг цуцлах тухай хvсэлт гаргасны дагуу хоёр тал харилцан тохиролцсон тохиолдолд;
-Аж ахуйн нэгж дампуурсан, Монгол Улсын холбогдох хууль тогтоомжийн заалтыг удаа дараа ноцтой зєрчсєний учир эрх бvхий байгууллагаас vйл ажиллагааг нь бvрэн зогсоосон тохиолдолд болон Эрдэс, баялаг эрчим хvчний , сайд vйл ажиллагаагаа сэргээхийг шаардсан мэдэгдэл бичгээр Хєрєнгє оруулагчид єгснєєс хойш ажлын нэг зуун хорин (120) єдрийн дотор vйл ажиллагаагаа сэргээгээгvй тохиолдолд;
-Гэрээнд заасан vндэслэлээр Эрдэс баялаг, эрчим хvчний сайд гэрээг дангаар цуцалсан тохиолдолд;
Давагдашгvй хvчин зvйлийн талаар: Гэрээний тєсєлд давагдашгvй хvчин зvйлийн улмаас гэрээгээр хvлээсэн vvргээ бvгдийг, эсхvл аль нэгийг нь биелvvлээгvй бол ийнхvv биєлvvлээгvйн улмаас гарах vр дагаварт талууд хариуцлага хvлээхгvй байхаар тусгажээ.
Маргааныг шийдвэрлэх талаар: Гэрээний тєсєлд аливаа маргааныг талууд аль болох харилцан тохиролцож талуудад ашигтай байхаар шийдвэрлэнэ. Хэрэв маргаан гарсан тухай мэдэгдэл явуулснаас хойш 60 хоногийн дотор Талууд нэгдсэн шийдвэрт хvрч зєвшилцєхгvй бол маргааныг энэхvv гэрээ хvчин тєгєлдєр болсон єдєр мєрдєгдєж байсан НVБ-ын Олон улсын худалдааны комиссын Арбитрын дvрмээр тодорхойлсон журмын дагуу шийдвэрлvvлэх юм байна.
Гэрээний эрх, vvргийг шилжvvлэх талаар: Гэрээний тєсєлд хєрєнгє оруулагч нь Засгийн газрын зєвшєєрсний дагуу энэхvv гэрээгээр хvлээсэн эрх, vvргээ бусдад шилжvvлэх эрхтэй байна.
Бусад зvйлийн талаар: Гэрээний тєсєлд талууд бичгээр харилцан тохиролцсоны vндсэн дээр энэхvv гэрээнд нэмэлт, єєрчлєлт оруулж болохоор тусгалаа.
Талуудын эрх бvхий этгээд зєвшєєрсний дагуу талууд гарын vсэг зурж, урьдчилсан нєхцєл хангагдсан єдрєєс Гэрээ хvчин тєгєлдєр болохоор тусгасан болно. Гэрээг баталгаажуулах урьдчилсан нєхцєлд компаний дvрэмд єєрчлєлт оруулж бvртгvvлэх, далд уурхайн нєєцийг баталж, тєхник эдийн засгийн vндэслэлийг холбогдох хууль журмын дагуу шийдвэрлэх, єнєєг, хvртэл гарсан зардалд аудит хийх зэрэг найман зvйлийг заасан бєгєєд Гэрээнд гарын vсэг зурснаас 6 сарын дотор урьдчилсан нєхцєлvдийг хангах ёстой юм. Энэхvv Гэрээг 30 жилийн хугацаатайгаар байгуулж байгаа бєгєєд хэрэв Хєрєнгє оруулагч гэрээнд заасан нєхцєл шаардлагыг хангасан бєгєєд хєрєнгє оруулалтаа хадгалж vргэлжлvvлэх хvсэлтэй бол 6 сарын ємнє Засгийн газарт мэдэгдэл хvргvvлж Гэрээний хугацааг 20 жилээр сунгах эрхтэй. Засгийн газар уг мэдэгдлийг хvлээн авснаар гэрээг шууд сунгахаар тусгасан болно.
Хувьцаа зээмшигчдийн гэрээний тєслийн талаар:
Хувьцаа эзэмшигч нарын хооронд хийгдэх гэрээнд компанийн Тєлєєлєн удирдах зєвлєл, удирдлага, хуаьцааг шилжvvлэх, сонирхлын зєрчил бvхий хэлцэл хийх, шинээр хувьцаа болон бусад vнэт цаас гаргах зэргийг тусгахаар болсон байна. Хувь нийлvvлэгчдийн хурлын тvвшинд тєрийн ємчит "Эрдэнэс МГЛ ХХК" 34 хувийн саналтай'байх бєгєєд хувь нийлvvлэгчдийн хурлаас шийдвэр нь дийлэнх олонхоор гарах тул шийдвэрт хориг тавих эрхтэй байх юм. Тєрийн ємчит "Эрдэнэс МГЛ ХХК" нь єдєр тутмын менежмент, удирдлагад хутгалдах ёсгvй гэсэн байр сууринаас хувь нийлvvлэгчдийн хурлын тvвшинд шийдэгдэх асуудал нь компанийн дvрэмд нэмэлт єєрчлєлт оруулах, компани нийлэх, нэгдэх, хуваах, єрийг хувьцаагаар солих, зэрэг найман зvйлд хязгаарлагджээ. Айвенхоу Майнз Монголиа Инк ХХК-ийн Тєлєєлєн удирдах зєвлєл нь 9 гишvvний бvрэлдэхvvнтэй байх бєгєєд 3 гишvvн нь Монголын талаас, 6 гишvvн нь "Айвенхоу майнз", "Рио Тинто"-ийн талаас байх юм. ТУЗ-ийн гишvvнд нэр дэвшигчдийг Хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаар томилно. Хувьцаа эзэмшигч нь нєгєє хувьцаа эзэмшигчид мэдэгдсэнээр ТУЗ-ийн гишvvнийг сольж болох боловч энэ тухай шийдвэрийг хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаас гаргана.
Нэгдмэл сонирхолтой этгээдийн хооронд гvйлгээ, худалдаа наймаа хийж ашгийг єєртєє гулгуулахаас урьдчилан сэргийлэх vvднээс сонирхлын зєрчилтэй гэж vзэж болох харилцааг Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа хєгжлийн байгууллагаас хэвлэн нийтлvvлсэн зарчмын дагуу зохицуулах заалтыг Хєрєнгє оруулалтын гэрээнд тусгахаас гадна сонирхлын зєрчилтэй гvйлгээг ТУЗ-ийн хурлаар хэлэлцvvлэх, хэрэв аль нэг Хувь нийлvvлэгч шаардлагатай гэж vзвэл бvрэн мэдээлэл авсны vндсэн дээр олон улсын хэмжээнд нэр хvндтэй байгууллагаар аудит хийлгэх эрхтэй тухай заажээ. Хараат бус байгууллагын дvгнэлтийн дагуу сонирхлын зєрчилтэй гvйлгээ нь компанид хохирол учруулсан бол хохирлыг барагдуулах тухай заалтыг мєн тусгасан байна. Компани санхvvгийн бvртгэлийг олон улсын стандартын дагуу гvйцэтгэж Хувь нийлvvлэгчиддээ заавал гаргаж єгєх болно. Хєрєнгє оруулалтын санхvvжилтийг "Айвенхоу майнз" компани бvрэн хэмжээгээр хийхэр заажээ. Айвенхоу майнз компани "Эрдэнэс МГЛ ХХК"-ийн нэрийн ємнєєс санхvvжvvлэлт хийх vvрэг хvлээх юм байна. "Эрдэнэс МГЛ ХХК-ийн ємнєєс санхvvжvvлсэн дvн нь эргэн тєлєгдєх зээл байх бєгєєд санхvvжилтийн хvv 9.9 хувьтай байна. Vлдэгдэл тєлбєрийн дvнд АНУ-ын єргєн хvрээний барааны индексийн (УЗСР1) тохируулгыг хийх бєгєєд vлдэгдэл тєлбєрийн дvн эргэн тєлєгдєж дуустал "Эрдэнэс МГЛ ХХК" ногдол ашиг авахгvй юм.
Талууд хувьцаагаа зарах, худалдах тохиолдолд харилцан бие биедээ мэдэгдэнэ. Нэг тал хувьцаагаа зарах тохиолдолд нєгєє талдаа эхэлж худалдах санал тавина.
Монгол Улсын Засгийн газар єєрийн эзэмших 34 хувийг бусдад худалдах тохиолдолд зээлийн vлдэгдэл тєлбєрийг бvрэн хийхээр гэрээнд тусгасан байна.
Оюутолгой тєслийн менежментийн удирдлагыг Айвенхоу Майнз, Рио Тинто бvрэн хариуцна.
Удирдлагын зардал нь тєслийн бvтээн байгуулалтын vед нийт зардлын 3 хувиар санхvvжих бєгєєд vйлдвэрлэлийн vйл ажиллагаа эхэлсний дараа зардлын 6 хувиар санхvvжих юм байна.
Б.Энхцэцэг
Мэдээллийн эх сурвалж: Зууны мэдээ сонин Read More......
