Азийн цагаан сар
Луу жил улиран одож могой жил морилон ирж, монголчууд цагаан сарын шинийн нэгнээ хотлоороо өргөн тэмдэглэлээ. Монголчуудын хувьд шинийн таван хүртэл цагаан сарын баяраа өргөн тэмдэглэдэг. Цагаан сарын шинийн энэ өдрүүдэд Азийн бусад улс орнууд сар шинийн баяраа хэрхэн тэмдэглэдэг талаарх сонирхолтой мэдээллийг хүргэж байна.
Хятад улс
Хятад улс энэ жил бидний адил хоёрдугаар сарын 10-ны өдөр шинэ жилээ угтав. Күнзийн болоод буддын соёл энэхүү баярт нэвт шингэсэн байдаг. Шинийн нэгэн төдийгүй битүүнд бууз, банш гэсэн битүү хоол идэж, гэр бүлээрээ айлчлан ирж байгаа шинэ жилээ угтдаг. Хамгийн түрүүнд аз жаргал, сайн сайхныг шивнэн багц хүжийг бурхандаа өргөдөг заншилтай. Мөн шинэ он гарахаас өмнө муу муухайг үлдэн хөөх сүшгийг агуулсан их цэвэрлэгээ үйлддэг. Мөн Зао Жун нэртэй хоол хүнсний бурханд шинэ он гарахаас 10 хоногийн өмнөөс эхлэн тахил өргөдөг уламжлалтай аж. 1982 оноос эхлэн Хятадын төв телевизээр шинэ жилийн гала тоглолтыг битүүний өдөр бүх хятадууд төдийгүй бусад улсуудад шууд дамжуулан үзүүлдэг заншил тогтсон байна. Шинийн нэгний өдөр хамгийн түрүүнд сүмд очин арц, хүж тэргүүтнийг өргөж, дараа нь ах дүүсээрээ цуглан идээ, шүүс зооглодог байна. Мөн арслангийн бүжиг гэх нэгэн төрлийн бүжиг Хятадын өнцөг булан бүрт болдог. Харин ажилчдад сар бүрийн цалинтай нь тэнцэхүйц хэмжээний урамшууллыг төрийн болон хувийн компаниуд нь олгож, бүх дэлгүүрүүд нь хямдрал зарладаг. Мөн шинийн нэгний орой өргөн хэмжээний ёслолын буудлага болдог байна. Шинийн хоёрны өдөр ихэвчлэн найр хурим болдог аж. Учир нь эрүүл энх, сайн сайхны бурхан энэ өдөр залардаг гэж үздэг. Сүн угсааны үеэс энэ соёл дэлгэрчээ. Мөн гэрийнхээ баруун талд түрийвчнүүдээ залж, тэр хэсэгтээ хоол ундаа иддэг байна. Учир нь мөнгөний урсгал чухам энэ л өдөр идэвхтэй байдаг гэж үздэг. Энэ мэтчилэн шинийн 15 хүртэл баярын уур амьсгал нь холддоггүй. Шинийн 15 хүртэл олон төрлийн хоол унд хэрэглэдэг ч битүү хоол болоод гоймонтой шөл хамгийн хүндтэй зоогонд ордог. Гоймонг Хятад төдийгүй дорнын орнуудад урт удаан, аз жаргалтай амьдралын билэг тэмдэг хэмээн дээдэлдэг билээ.
Япон улс
Мейжигийн үе буюу 1873 оныг хүртэл Япон улс эртнээс тогтож ирсэн уламжлалаараа тэмдэглэдэг байжээ. Харин энэ үеэс хойш Японы эзэн хаан зарлиг гаргаж Грегорианы тоололтой нэгтгэн шинэ жилтэй давхар тэмдэглэдэг болсон байна. Хэдийгээр Европын тоололтой нэгтгэсэн ч шинийн 15 дотор үйлддэг зан заншил, шүтлэгийн элементүүд нь бүгд шингэн үлдсэн аж. Энэ өдөр уламжлалт хоол хүнсээ хэрэглэнэ. Загасны махтай бялуу, сүши, удон гоймонтой шөл, амтат төмс тэргүүтнийг баярын ширээнээ тавьдаг ажээ. Арванхоёрдугаар сарын 31 буюу Японоор битүүний өдөр бүх хүмүүс шинто шашны сүм рүү явдаг. Энэхүү сүмд очин хонхыг гурвантаа цохиж муу муухай болгоныг үдэн хөөдөг заншилтай. Мөн 108 хүн зэрэг цохьдог ч ёс бий. Мөн нэнгажо гэж нэрлэсэн мэндчилгээний хуудсыг бие биедээ солилцдог байна. Үүнийг тухайн айл өрхүүд гар аргаар бэлтгэдэг бөгөөд хамгийн сайн, сайхан болгоныг билгэдэн хийж байхдаа аз жаргалыг шивнэдэг ажээ. Отошидама буюу ил захидлыг ч бие биедээ өгдөг аж. Сайн сайхныг билгэдсэн ерөөлийн үгсийг бичиж, тусгай уутанд хийж өгдөг ажээ. Мөн хайку хэмээх шүлгийг шинийн нэгэн буюу нэгдүгээр сарын нэгний өдөр хэлэлцдэг уламжлалтай аж. Чухам хэзээнээс ийм заншил тогтсоныг одоогоор нарийн тодорхойлоогүй байна. Шинийн нэгний өдөр цайны ёслолыг ах дүүсээрээ хийдэг заншилтай. Шинийн 15-ны өдөр “Бяцхан шинэ жил” нэртэй арга хэмжээг зохион байгуулдаг. Чухам энэ өдөр л шинэ жилийн хамгийн сайн сайхан бүхэн хамт ирдэг гэж үздэг байна. Энэ өдөр бүх Япон даяар дэнлүүний баяр хийдэг ажээ. Мөн эдгээр өдрүүдэд бүх Япон даяар үндэсний хувцас болох кимоногоор гоёдог уламжлалтай.
Солонгос улс
Хоёр Солонгос адилхан эртнээс тогтож ирсэн уламжлалын дагуу цагаан сараа тэмдэглэдэг. Хойд Солонгост социалист үзлийн улмаас сүүлийн 50 жилийн турш эртнээс мөрдөгдөж байсан уламжлал алдагджээ. Харин Өмнөд Солонгос энэ жил Хятадтай адилхан хоёрдугаар сарын 10-ны өдөр шинэ оноо угтаж буй. Соёл ёс заншилаараа Азийн бусад улсуудтай нэн төстэй. Хамгийн түрүүнд гоймонтой болон будаатай шөлийг баярын ширээний хүндэт зоогийн нэгээр залдаг. Мөн үндэсний хувцас болох ханбукаа өмсч ураг төрлөөрөө баяраа тэмдэглэдэг байна. Тёкгук буюу хоолны ёслол гэж нарийн дэг журмын дагуу цагаан сараа тэмдэглэдэг ажээ. Энэ баярын үеэр ахмад настангууд хамгийн хүндтэй хүмүүст тооцогддог бөгөөд насныхаа эрэмбээр амар мэндээ мэддэг уламжлалтай юм байна. Цагаан сарын үеэр үндэсний тоглоом болох юнори гэх хөлөгт тоглоомыг тоглодог аж. Сүүлийн жилүүдэд баруунжих үзэгдэл дэлгэрсний улмаас ихэнх иргэд нь энэхүү баярт ач холбогдол өгөхөө больжээ. Ихэвчлэн хөдөө нутгийн ард иргэд л цагаан сараа тэмдэглэдэг байна.
Төвд болон Вьетнам улс
Нэгдүгээр сарын 10-ны өдөр төвдүүд шинэ жилээ угтав. Төвдүүдийн хувьд зөвхөн буддын шашны соёл нэвт шингэснээрээ онцлог. Тэд Манал бурханыг цэнгүүлж, сайн зүгийн олон бурханд идээ будаагаа өргөдөг байна. Шинийн нэгэнд гэр бүлээрээ цамын бүжиг үзэхээр төв талбайдаа цуглана. Харин гэр бүлээрээ уламжлалт хүнсээ хэрэглэн тэмдэглэдэг байна. Мөн таван суудлыг бэлгэдэг таван өнгийн хийморийн дарцагыг дээвэр дээрээ мандуулдаг уламжлалтай.Вьетнам улс мөн л 10-ны өдөр цагаан сараа тэмдэглэж буй. Сүүлийн 30 жилийн хугацаанд уламжлалаа алдсан ч ерөнхий шинж тэмдэг нь хадгалагдан үлджээ. Гэр бүлээрээ цуглан идээ будааныхаа дээдийг идэж шинэ оноо угтдаг байна. Уламжлалт хүнс болох будааг энэ өдөр ихэвчлэн хэрэглэдэг бөгөөд битүүний өдөр зочныхоо өрөөнд будаа шиддэг уламжлалтай. Шинийн нэгэнд цацсан будаагаа цуглуулж хоймортоо залдаг уламжлалтай аж.
Б.БОЛОР
0 comments:
Post a Comment