XaPXyH

Төрийн албыг хувийн компани шигээ андууран хүндэрдэг түшмэд одоо л нэг "үйлчлэгч"-ийнхээ үүргийг биелүүлэх нь хэмээн иргэд баярлаж байсан цаг тийм ч холгүй. Үнэндээ төрийн албан хаагч гэдэг нь төр иргэнийг холбох гүүр байх ёстой. Гэтэл төрийн албан хаагчид эзэн хааны үүргийг гүйцэтгэж суудаг нь гашуун боловч үнэн дүр төрх юм. Гэхдээ энэ оны нэгдүгээр сарын 1-нээс эхлэн төрийн албан хаагчид намын харьяаллаасаа эс бөгөөс төрийн албанаас татгалзах шаардлагатай болсон билээ. Өөрөөр хэлбэл, эрхэм түшээд Төрийн албаны тухай хуульд өөрчлөлт оруулахаар баталсан. Үүнд нь ч Монголчууд бултаараа баясч билээ. Тэгээд ч статистик мэдээнээс харахад гишүүдийн дийлэнх нь намаасаа татгалзаж, хоёргүй сэтгэлээр төрийн ажилд хүчин зүтгэхээр сонголтоо хийсэн харагдсан. Гэтэл энэ байдлыг зарим овжин нөхөд өөртөө ашигтайгаар эргүүлж, хуулийн өөрчлөлтөөр далимдуулан хэрхэн ашиглаж болохыг тод томруунаар үзүүлж эхэллээ. Тухайлбал, Сүхбаатар аймагт эдийн засгийн хямралтай холбогдуулан захиргааны албан хаагчдын тоог45 байсныг 38 болгож цөөрүүлсэн ажээ. Гэхдээ ажлаас чөлөөлөгдсөн долоон хүний хоёр нь тэтгэврийн насных, МАХН-ын гишүүн байсан бол үлдсэн тав нь ид ажиллах насандаа байсан боловч гай болж Ардчилсан намын гишүүд байсан гэнэ.

Харин Хэнтийд байдал бүр дор байгаа гэнэ. Хэнтийн Засаг дарга Б.Эрдэнэбаатар өмнөх Засаг дарга С.Жаргалын үед ажилд орсон хүмүүсийг бойкотлож, ажлаа өгөхгүй бол эрүүгийн хариуцлагад татна гэж мэдэгдсэн гэнэ. Энэ явдалд тус аймгийн сургууль, цэцэрлэгийн захирлууд ихэвчлэн өртсөн сурагтай. Учир нь Ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгийн захирлууд "Атрын III" аяны хөрөнгө болох нэг тэрбум төгрөгийг зориулалтын бус зүйлд зарцуул-сан хэмээн буруутгагдаж буй. Тодруулбал, аянд зориулсан төсвийн мөнгийг ажилчиддаа зээлээр өгсөн явдал. Зээл олгохдоо төсвөөс эргэн төлнө гэсэн баталгаа гаргаж өгсөн ажээ. Өөрөөр хэлбэл, цалингаас нь суутгана гэсэн үг л дээ. Тэгээд л өдгөө төсвийн хөрөнгө барьцаалж зээл олгосон ялд унаж эрүүгийн хэрэгт татагдах, эсвэл албаа өгөх шахаанд орчихоод байгаа хэрэг.

Чухамдаа орон нутгийн анхан шатны байгууллагынхан МАХН-ынх л биш бол ажил хийх ямар ч боломжгүй байдаг талаар гомдол гардаг нь нууц биш. Ажаад байхад МАХН-ынхан буулт хийж сураагүй юм шиг байгаа юм. Энэ нь ч аргагүй биз. 70 гаруй жил дангаараа төрийн эрх мэдлийг атгасан юм чинь.
Үнэн хэрэгтээ орон нутагт намын харьяаллаас татгалзсан ч "хөшигний цаана" байдал хэвээрээ байгаа аж. Өнөө л улаан, цэнхэрийн ялгаа өнгө өнгөөр сүлэлдэж буй. Энэ бол орон нутагт дахь бодит үнэн.
Харин өчигдөр Төрийн албаны хуулийн хэрэгжилттэй танилцах УИХ-ын даргын захирамжийн дагуу Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны гишүүд Төрийн албаны зөвлөлд зочиллоо. Тус байнгын хорооны дарга Ө.Энхтүвшин, гишүүн Ж.Батсуурь, З.Энхболд, Д.Дондог нарт Төрийн албаны зөвлөлийн дарга Д.Зүмбэрэллхам байгууллагынхаа ажил байдлыг танилцуулсан юм.

Төрийн албаны тухай хуулийн дагуу төрийн жинхэнэ албан хаагчид намын харьяаллаас түдгэлзсэн нь Төрийн албаны зөвлөлөөс шинэ оны эхэнд хэрэгжүүлсэн томоохон ажлын нэг байсан гэдгийг Д.Зүмбэрэллхам дарга энэ үеэр онцлов.

Орон нутгийн Хурлын төлөөлөгчийн суудалд нэр дэвшихийг хориглосоор байтал хурлын төлөөлөгчөөр сонгогдсон цөөнгүй хүмүүс байгаа нь анхаарал татаж байгаа аж. Харин ИТХ-ын нарийн бичгийн даргын хувьд хуульд зөвшөөрсөн заалт орсон байдаг тул нөхөн сонгууль энэ хүмүүст хамаарагдахгүйг зөвлөлийн дарга хэлж байлаа. Баг, хорооны Засаг дарга нарын сонгон шалгаруулалт Үндсэн хуулийн Цэцийн шийдвэртэй холбоотойгоор зогссон. Учир нь баг, хорооны Засаг дарга нарыг томилоход төрийн оролцоо хэрэггүй гэсэн Цэцийн шийдвэрийг нь УИХ зөвшөөрч, баталсан билээ.

Төрийн албаны зөвлөлөөс мэдээлж байгаагаар хуульд өөрчлөлт орж болзошгүй гэдэг үүднээс хорооны Засаг дарга нарыг бүртгэсэн ч шаардлагыг түр зогсоогоод байгаа ажээ. Харин багийн дарга нарын хувьд нэг багт таван хүн өрсөлдөхөөр сонгон шалгаруулалт явуулснаас 50 хувь нь тэнцсэн байна. Засгийн газрын бүтцийн өөрчлөлттэй холбоотойгоор нийт 56 албан тушаалд 211 хун бүртгүүлснээс өнөөдрийн байдлаар 20 хүнийг нь сонгон шалгаруулж томилоод байна.

Агентлагийн хувьд шинээр бий болсон, бүтэц, чиглэл нь өөрчлөгдөж байгаа 13 агентлагийн дарга нарыг сонгон шалгаруулсан байна. Харин бусад агентлагийн дарга нарын хувьд үргэлжлүүлэн ажиллуулах дүгнэлтийг Засгийн газарт хүргүүлжээ. Төсвийн ерөнхийлөн захирагч нар буюу сургуулийн захирал, цэцэрлэгийн эрхлэгч зэрэг албан тушаалтнуудын сонгон шалгаруулалт хэрхэх вэ гэдэг нь "толгойны өвчин" болоод буй. Өөрөөр хэлбэл, төсвийн ерөнхийлөн захирагч нар төрийн үйлчилгээ, төрийн жинхэнэ албан хаагчийн аль нь болохоо мэдэхгүй сууж байгаа гэнэ. Энэ асуудлыг шийдэхэд Засгийн газар алгуурлаж байгааг зөвлөлийн дарга хэлж байлаа.

Төрийн албаны зөвлөл шинэ хуулийн хэрэгжилт ямар байгааг хэд хэдэн аймгуудад очиж шалгажээ. Төрийн албаны хуулийн хэрэгжилттэй холбоотойгоор Онцгой байдлын ерөнхий газар, Улсын Нийгмийн даатгалын ерөнхий газраас хэсэг хүмүүс гомдол ирүүлсэн тул шалгалт хийж байгааг мөн дуулгасан юм. Агентлагийн дарга нарын сонгон шалгаруулалт ямар хэлбэрээр явж байгааг Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга Ө.Энхтүвшин тодруулав. Төрийн албаны зөвлөлийн дарга "Ажлын байрны тодорхойлолтод янз бүрийн шаардлага тавьдаг" хэмээн хариулав. Ер нь цаашид ижилхэн шаардлага тавьж байх журамтай байх саналыг байнгын хорооны гишүүдэд хэллээ.

Мөн УИХ-ын гишүүн З.Энхболд сонгон шалгаруулалтын төст хэр найдвартай болох, төрийн албан хаагчдын нийт тоо яагаад зөрдөг талаар лавласан боловч тодорхой хариулт авч чадсангүй. Түүнчлэн Сангийн яамны тооцоогоор төрийн нийт албан хаагчийн тоо 151 мянга байгаа аж. Гэтэл Төрийн албаны зөвлөлөөс 141 мянга гэсэн тооцоо гаргасан нь 10 мянган орчим хүний хийдэл гаргаж, улсын төсөвт хохирол учруулж байгаа юм биш биз гэсэн хардлага төрүүлж байгааг тэрбээр нуусангүй.