XaPXyH

1988 оны 12-р сар. “Үнэн” сонинд анх удаа Улс төрийн товчоо болон намын удирдлагад байгаа дарга нарыг шүүмжилсэн “хөдөлмөрчдийн захидал” гэсэн булан гарч эхэллээ.


1988 оны 12-р сарын 10. Бат-Үүл, Амарсанаа, Цогтсайхан нарын байгуулсан “Шинэ үе” нэртэй нууц бүлгэм байгуулагдав. Ухуулах хуудас бичгийн машинаар цохин Улаанбаатарын төвийн байрнуудын цонх, хаалганд шөнийн цагаар наажээ.


1989 оны 4-р сар. Цогтсайханы дуулсан “Хонхны дуу”, “Албан тасалгааны цонхоор” зэрэг дуунууд Монголын радиогийн өргөн сувгаар нэвтрэх болов.


1989 оны 9-р сар. МУИС-ийн төв байранд “Хайд парк” нэртэй ханын сонинг тус сургуулийн багш Ламжав эрхлэн тогтмол гаргах болоо. Энд нам засгийн удирдагчдыг шүүмжлэхээс гадна нийгмийн байгууламжийн зөв эсэхэд эргэлзсэн өгүүлэл, нийтлэл бичих болжээ.


1989 оны 10 сар. МУИС-ын математикийн тэнхимд Ламжав, Улаанхүү нарын байгуулсан бүлгэм ажиллах болж их дээд сургуулийн багш оюутан, эрдэм шинжилгээний ажилтнууд оролцох боллоо.


1989 оны 11-р сарын 26. “Залуу уран бүтээлчдийн II зөвөлгөөн”-ийг МАХН-ын ТХ-оос зохион байгуулав. Зөвөлгөөнд оролцсон залуучууд ээлж дараалан гарч ирж нам засгийг хурцаар шүүмжиллээ.


1989 оны 12-р сар. Монголын Ардчилсан Холбоо хэмээх анхны чөлөөт байгууллага байгуулагдаж Ерөнхий зохицуулагчаар С. Зориг сонгогдов.


1989 оны 12-р сарын 7. Ховд хотод Багшийн дээд сургуулийн оюутан багш нараас зохион байгуулсан жагсаал боллоо. Энд анх удаа “Улс төрийн товчоо огцор!” гэсэн шаардлага гарсан аж.


1989 оны 12-р сарын 9. Эрдэнэт хотод нэлээд хүн оролцсон жагсаал болов.


1989 оны 12-р сарын 10. Улаанбаатарт анхны цуглаан “Хүний эрхийн өдөрт” зориулсан хүрээнд боллоо. Цуглааныг МоАХ байгуулагдсанаа нийтэд зарлаж төр засагт тавих 14 зүйлт шаардлага тавьлаа.


1989 оны 12-р сарын сүүлч. Улаанбаатарт МоАХ дараагийн цуглааныг зохион байгууллаа.


1989 оны 12-р сарын 28. Ардчилсан социалист хөдөлгөөн байгуулагдсанаа зараллаа.


1990 оны 1-р сарын 24. МоАХ-оос Сүхбаатарын талбайд цуглаан зохион байгуулсанд олон мянган хүн оролцов.


1990 оны 2-р сар. МАХН-ын 15 эрдэмтэн өөрийн намын ТХ-д ил захидал бичиж намаа шүүмжлэв.


1990 оны 2-р сарын 17. Мо АХ-ы анхдугаар их хурал хуралдлаа.


1990 оны 2-р сарын 17. Монголын Ардчилсан нам байгуулагдсанаа зарлалаа.


1990 оны 2-р сарын 17. Шинэ дэвшилтэт холбоо байгуулагдсанаа зарлав.


1990 оны 3-р сарын 2. Монголын социал демократ нам байгуулагдсанаа зараллаа.


1990 оны 3-р сарын 4. МоАХ, АСХ, ШДХ болон Оюутны холбооноос хамтарсан цуглаан зохион байгуулж МАХН-ын ТХ, Засгийн газарт шаардлага тавив. Цуглаанд 90-100 мянган хүн оролцжээ.


1990 оны 3-р сарын 7. МоАХ-оос зохион байгуулж Сүхбаатарын талбайд өлсгөлөн зарлан Улс төрийн товчоог бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ огцрох шаардлага тавьлаа.


1990 оны 3-р сарын 10. МАХН шаардлагыг бүрэн хүлээн авч УТТ бүрэлдэхүүнээрээ огцров.


1990 оны 3-р сарын 15. Ардын их хурлын чуулган хуралдаж тэргүүлэгчдийн даргаар Очибатыг сонгов. Засгийн газар шинээр байгуулагдлаа. Ерөнхий сайдаар Гунгаадорж томилогдов.


1990 оны 3-р сар. Ардчилсан социалист хөдөлгөөний бичиг баримтын эмхтгэл хэвлэгдэн гарснаар анхны хяналтаас гадуур ном хэвлэгдэн нийтэд тарлаа. Монголын социал демократ намын анхдугаар их хурал хуралдав.


1990 оны 4-р сарын 8. Ардчилсан намын анхдугаар их хурал хуралдав. “Ардчилал” сонин гарснаар анхны хяналтаас гадуур хэвлэл олон нийтэд тарав.


1990 оны 4-р сар. Хөвсгөл аймагт орон нутгийн захиргааг эсэргүүцсэн хөдөлгөөн өрнөж өлсгөлөн зарлав.


1990 оны 4-р сарын 25. МоАХ-оос зохион байгуулж Төрийн ордныг бүслэн, сонгууль явуулах шаардлага тавьлаа. Мөн АИХ-ын ээлжит бус чуулган зарлан хуралдуулж МАХН-ын удирдан чиглүүлэх үүргийг Үндсэн хуулиас хасах шаардлага тавьлаа.


1990 оны 5-р сарын 2. Ардын их хурлын чуулган хуралдаж Үндсэн хуулиас “МАХН-ын удирдан чиглүүлэх үүрэг”, ба “Монгол улс социализм байгуулах зорилттой” зэрэг заалтыг хасав. Бүх нийтийн сонгууль ойрын хугацаанд явуулахаар тогтлоо.


1990 оны 5-р сарын 20-25. Улс төрийн намуудыг Дээд шүүхээс бүртгэв. МАХН байгуулагдсанаасаа хойшхи 69 жилдээ төрд анх удаагаа бүртгүүлэв. Улсын дээд шүүхэд МАХН, Чөлөөт хөдөлмөрийн нам, Ногоон нам, Үндэсний дэвшлийн нам, Монголын ардчидсан нам, Монголын социал демократ нам гэсэн зургаан нам бүртгүүлэв.


1990 оны 7-р сарын 22. Бүх нийтийн анхны ардчилсан сонгууль явууллаа. Ардын их хурлын 430 депутатыг сум, хороо болгоноос мажоритар системээр сонгов. Байнгын ажиллагаатай парламентэд улс төрийн намуудын эзлэх хувийг хувь тэнцүүлэх журмаар тодрууллаа. Улс төрийн шинэ 3 нам парламентийн нийт суудлын 40 гаруй хувийг авлаа.


1990 оны 9-р сарын 2. Шинээр сонгогдсон Ардын их хурлын анхдугаар чуулган болов. 51 суудал бүхий байнгын ажиллагаатай парламентийг байгуулж даргаар нь Гончигдоржийг сонголоо. Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн албыг буй болгож анхны ерөнхийлөгчөөр П.Очирбатыг, дэд ерөнхийлөгчөөр Р.Гончигдоржийг тус тус сонголоо. Засгийн газрыг шинээр эмхлэн байгуулж Ерөнхий сайдаар Д.Бямбасүрэн, шадар сайдаар Д.Ганболд, Д.Дорлигжав нарыг томилов.


1990 оны 9-р сар. Монгол улс цаашид зах зээлийн чөлөөт эдийн засгийн тогтолцоонд шилжих болсныг шинэ Засгийн газар зараллаа.


1990 оны 12-р сарын 22. Монгол улс Олон улсын валютын сан, Дэлхийн банкинд гишүүнээр элслээ.

Эх сурвалж: http://baabar.niitlelch.mn/